Posted on by

Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί

Μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος και λίγη τέχνη

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει μερικά ακόμη σχέδια, δυο ποιήματα, μερικές ιδέες, για να συλλογιστούμε ίσως, που σημείωσα καθώς παρακολουθούσα τις ομιλίες στο Collective Trauma Summit. Και τέλος, κάποια αποσπάσματα σχετικά με την αναγκαιότητα μιας κοινωνίας που έχει γνώση για το τραύμα και τις επιπτώσεις του από το βιβλίο των Gabor και Daniel Mate, The Myth of Normal.

Σχέδια

Φράχτες      (ποίημα της Pam Mora)

Στόματα γεμάτα γέλια, / οι τουρίστες  έρχονται στο ψηλό ξενοδοχείο / με βαλίτσες γεμάτες δολάρια.

Κάθε πρωί ο αδερφός μου κάνει / τη δροσερή παραλία καινούργια για αυτούς. / Με μια ξύλινη σανίδα λειαίνει / όλα τα ίχνη από πατημασιές.

Κρυφοκοιτάζω μέσα από τον φράχτη με τους κάκτους / και βλέπω τις γυναίκες να αλείφουν λάδι / πιο γλυκό από μέλι στα χέρια και στα πόδια τους / ενώ τα παιδιά τους χοροπηδούν στα κύματα / ή πίνουν ποτά από μακριά καλαμάκια, / λευκό καρύδας, κίτρινο μάνγκο.

Μια φορά η μικρή μου αδερφή / έτρεξε ξυπόλητη στην καυτή άμμο / για να τα γευτεί.

Η μητέρα μου βρυχήθηκε σαν τον ωκεανό, / «Όχι. Όχι. Είναι δική τους η παραλία. / Είναι η παραλία τους.

 

Σαντιάγκο  (ποίημα του David Whyte)

Ο δρόμος φαίνεται, μετά δεν φαίνεται, η πλαγιά του λόφου / κρύβει και μετά αποκαλύπτει τον δρόμο που πρέπει να πάρεις, / ο δρόμος φεύγει μακριά σου σαν να σε εγκαταλείπει / για να περπατήσεις στον αέρα, μετά σε πιάνει, σε κρατάει όρθια, / εκεί που σκέφτηκες ότι θα έπεφτες, / και στο τέλος πάντα ο δρόμος προς τα εμπρός / ο τρόπος που ακολουθούσες, ο τρόπος που σε οδηγούσε / στο μέλλον σου, που σε έφερε σε αυτό το μέρος, / δεν έχει σημασία που μερικές φορές σου πήρε την υπόσχεσή σου, / δεν έχει σημασία που έπρεπε να σου ραγίσει την καρδιά στην πορεία…..

Ιδέες από το Collective Trauma Summit

Όλοι έχουμε γεννηθεί σε έναν τραυματισμένο κόσμο, που δημιουργεί κοινωνικές συμφωνίες, που δημιουργεί κοινωνικές δομές…. Και όλα αυτά έχουν κανονικοποιηθεί [τα θεωρούμε φυσικά]…. μπορεί να μην το γνωρίζουμε ή να έχουμε απλά συμβιβαστεί……..

Όταν μιλάμε για συγχώρεση πρέπει να εξετάζουμε την εξουσία. δεν θέλουμε να ενισχύσουμε την εξουσία ή να στείλουμε το μήνυμα ότι δεν χρειάζεται να ανατρέψουμε συστήματα ή δομές…..

Ρυθμίζουμε το νευρικό σύστημα / τη φυσιολογία ο ένας του άλλου… αν βρισκόμαστε σε κατάσταση απειλής, δεν μπορούμε να είμαστε καλοί ρυθμιστές κανενός…. Συχνά είναι η φυσιολογία μας που οδηγεί, κι όχι οι καλές μας προθέσεις….

[Υπάρχει] ανάγκη για μέσα ενημέρωσης και δημοσιογραφία που έχουν γνώση των ζητημάτων που έχουν σχέση με το τραύμα……. Η δημοσιογραφία που προκαλεί φόβο (fear mongering journalism) αφαιρεί τη φωνή των ανθρώπων…  Καθώς φοβόμαστε ο ένας τον άλλον, χάνουμε την υπέροχη ικανότητα της ανθρωπιάς μας.

Όσον αφορά το τραύμα χρειαζόμαστε μια πιο τεκμηριωμένη προσέγγιση των Ειδήσεων. Ως καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης, όλο αυτό το σκοτεινό υλικό μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση κατήφειας και απελπισίας, και μια κοινωνία σε συνεχή κατάσταση μάχης – φυγής (fight – flight)….. Είναι σημαντικό να δοθεί στους δημοσιογράφους χώρος για να αναφέρουν χαρούμενο και θετικό υλικό… να διαδώσουν την νέα γνώση γύρω από το τραύμα….

A Trauma-Conscious Society / Μια κοινωνία που είναι συνειδητοποιημένη όσον αφορά το τραύμα

Ένα θέμα που διατρέχει τις διάφορες συνομιλίες της συνόδου είναι η ανάγκη για μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος. Στο νέο του βιβλίο ο Gabor Mate διερευνά επίσης το πόσο σημαντικό είναι για μια κοινωνία να έχει συνείδηση για ζητήματα που άπτονται του τραύματος. Παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα που αναφέρονται σε πολλά πεδία και περιβάλλοντα που έχουν ευρύ αντίκτυπο στη ζωή μας και όπου αυτή η γνώση (a trauma informed perspective)  θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει την ποιότητα της εμπειρίας του καθενός μας. Ο Mate γράφει: «Οι συνέπειες για μια κοινωνία που είναι ενημερωμένη σχετικά με το τραύμα μπορεί να είναι τεράστιες. Δεδομένου ότι το τραύμα είναι η βασική δυναμική που υποβόσκει κάτω από τα τόσα προβλήματα υγείας, αρχικά πρέπει να αναπτύξουμε μάτια και αυτιά για να το εντοπίζουμε».

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Ένα ιατρικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, για αρχή, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επούλωση και στην πρόληψη του πόνου / της αρρώστιας σε κλίμακα και με τρόπους που αξίζει να οραματιστούμε. Ένα τέτοιο σύστημα θα ανανεώσει τον τρόπο παροχής της υγειονομικής περίθαλψης, ευθυγραμμιζόμενο με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα. Δημοσιεύονται σχεδόν κάθε εβδομάδα σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, αυτά τα ευρήματα, δεν έχουν όμως ακόμη επηρεάσει σημαντικά την επικρατούσα ιατρική σκέψη….. Προς το παρόν υπάρχει ισχυρή αντίσταση στην επίγνωση των ζητημάτων που αφορούν το τραύμα από την πλευρά του ιατρικού επαγγέλματος – αλλά η αντίσταση είναι περισσότερο υποσυνείδητη παρά εσκεμμένη, περισσότερο παθητική παρά ενεργητική. Στις δεκάδες συνεντεύξεις με ιατρούς συναδέλφους που πήρα για αυτό το βιβλίο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων αποφοίτων, σχεδόν κανένας από αυτούς δεν θυμόταν να είχε διδαχτεί για την ενότητα νου-σώματος ή την άφθονα τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ, για παράδειγμα, τραύματος και ψυχικής ασθένειας ή εθισμών — πόσο μάλλον τη σχέση μεταξύ κοινωνικών αντιξοοτήτων και σωματικής ασθένειας. Εμείς οι γιατροί υπερηφανευόμαστε για αυτό που ονομάζουμε πρακτική που βασίζεται σε αποδείξεις, ενώ ταυτόχρονα αγνοούμε τεράστιες ομάδες αποδεικτικών στοιχείων που αμφισβητούν τις κεντρικές αρχές του δόγματός μας.

Μπορούμε στη συνέχεια να φανταστούμε έναν νομικό μηχανισμό ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, που θα μπορούσε να κερδίσει πραγματικά τον τίτλο του «σωφρονιστικού συστήματος»; Ένα τέτοιο σύστημα θα έπρεπε να αφοσιωθεί στη διόρθωση των πραγμάτων με ανθρώπινο τρόπο, κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχουμε τώρα. ….. Παρά το τεκμηριωμένο γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός κρατουμένων διέπραξαν τα εγκλήματά τους λόγω δυναμικών που προέρχονται από σοβαρό παιδικό πόνο, η νομική εκπαίδευση αφήνει τον μέσο δικηγόρο ή δικαστή σε μια ακόμη πιο θλιβερή άγνοια σε ότι αφορά το τραύμα από τους ιατρούς ομολόγους τους. Πιστό στην άλλη συνήθη ονομασία του, ηθικά μιλώντας, το δικό μας σύστημα είναι ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Ένα νομικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα δεν θα υποστήριζε ούτε θα δικαιολογούσε την επιβλαβή συμπεριφορά. Αντίθετα, θα αντικαθιστούσε τα απροκάλυπτα τιμωρητικά μέτρα με προγράμματα που αποσκοπούν στην αποκατάσταση των ανθρώπων και όχι στον παραπέρα τραυματισμό τους.

Ένα εκπαιδευτικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα…… επειδή το τραύμα επηρεάζει την ικανότητα των παιδιών να μαθαίνουν, ένα εκπαιδευτικό σύστημα με πληροφόρηση για το τραύμα θα εκπαίδευε τους δασκάλους να γνωρίζουν καλά την επιστήμη της ανάπτυξης. Η εκπαίδευση σε ένα τέτοιο σύστημα θα ενθάρρυνε μια ατμόσφαιρα όπου η συναισθηματική νοημοσύνη θα εκτιμάται εξίσου με το πνευματικό επίτευγμα. Δεν θα αξιολογούσαμε πλέον τα παιδιά με βάση τους στόχους απόδοσης που εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν και να παρέχουν κοινωνικά και φυλετικά πλεονεκτήματα, αλλά θα παρείχαμε περιβάλλοντα όπου όλοι θα ενθαρρύνονται να ευδοκιμήσουν. «Τα σχολικά προγράμματα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν για να υποστηρίξουν την υγιή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη», γράφει η δασκάλα και σχολική ψυχολόγος Maggie Kline. «Όταν οι μαθητές αισθάνονται ασφαλείς, οι περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σχέση με τη γλώσσα, τη σκέψη και τη λογική ενισχύονται».

Πέρα από το σχολείο, οι πιθανές επιπτώσεις του οράματος του φίλου μου Raffi Cavoukian για μια ολόκληρη κοινωνία που τιμά τις αμετάκλητες ανάγκες των παιδιών είναι τεράστιες κι απλές. Αφήνω σε εσάς, τον αναγνώστη, να φανταστείτε πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν βάζαμε την ευημερία των νέων στην πρώτη γραμμή. Τι θα σήμαινε για την ανατροφή των παιδιών και για την υποστήριξη της ανατροφής των παιδιών, για τη φροντίδα των παιδιών και την εκπαίδευση, για την οικονομία, για το ποια προϊόντα πουλάμε και αγοράζουμε, για ποια τρόφιμα πουλάμε και προετοιμάζουμε, για το κλίμα, για τον πολιτισμό; Τι θα γινόταν αν η πρόθεσή μας, ως γονείς, ως παιδαγωγοί, ως κοινωνία, ήταν να μεγαλώσουμε τα παιδιά που έχουν επαφή με τα συναισθήματά τους, που έχουν την αυθεντική δύναμη να τα εκφράσουν, που σκέφτονται ανεξάρτητα και είναι προετοιμασμένα να ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές τους; Μια υγιής κοινωνία θα προσπαθήσει επίσης να κλείσει το σε μεγάλο βαθμό τεχνητό χάσμα των γενεών που δυσκολεύει τους γονείς να σχετιστούν με τα παιδιά τους και το αντίστροφο. Όπως συζητήθηκε σε προηγούμενη ενότητα για τον προσανατολισμό των παιδιών στους συνομηλίκους, η φυσική ανθρώπινη διάταξη έχει μια ισχυρή κοινοτική διάσταση και η κοινότητα των ενηλίκων προορίζεται να συνεργαστεί για να δημιουργήσει χώρο για την ανάπτυξη των νέων. Αυτό δεν σημαίνει να κυριαρχούμε πάνω στα παιδιά μας, ούτε να υπαγορεύουμε κάθε πτυχή της ζωής τους, μόνο ότι αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τη δημιουργία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος ανάπτυξής τους…».

Posted on by

 Οι ιστορικές δυνάμεις και γεγονότα που μας διαμορφώνουν

«Στον 21ο αιώνα, αντιμετωπίζουμε ένα τεράστιο πλήθος πιεστικών προκλήσεων, πολλές από τις οποίες στην πηγή τους έχουν θαμμένα συλλογικά τραύματα, σε όλους τους πολιτισμούς, καθ’ όλη την διάρκεια της ιστορίας και των γενεών». Thomas Hubl

«Το τραύμα υπάρχει και στη συλλογική σφαίρα, επηρεάζοντας ολόκληρα έθνη και λαούς σε διαφορετικές στιγμές της ιστορίας». Gabor και Daniel Maté

«Το να πάρουμε παιδιά από τις οικογένειές τους και τις χώρες τους ήταν κακοποίηση. Το να τους αφαιρέσουμε την ταυτότητά τους ήταν κακοποίηση. Το να τους ξεχάσεις και να τους αρνηθείς την απώλεια τους ήταν κακοποίηση… Λίγες τραγωδίες μπορούν να συγκριθούν με αυτό». Margaret Humphreys

«Το να κάνεις έναν τραυματισμό ορατό και να τον δημοσιοποιήσεις είναι συχνά το πρώτο βήμα για την αποκατάστασή του και η πολιτική αλλαγή συχνά ακολουθεί τον πολιτισμό, καθώς αυτό που έγινε ανεκτό θεωρείται ανυπόφορο ή αυτό που αγνοήθηκε γίνεται προφανές». Rebecca Solnit

Η σημερινή ανάρτηση αφορά συλλογικά και ιστορικά τραύματα. Συμπεριλαμβάνω επίσης ένα νέο σχέδιο κι ένα απόσπασμα από κάτι που είχα αναρτήσει στις 19 Απριλίου 2015 σχετικά με το ιστορικό τραύμα, τη σιωπή γύρω από αυτό και τον αντίκτυπό αυτών των γεγονότων στις μελλοντικές γενιές. Κατά κάποιον τρόπο είναι σαν να κάνω κύκλο και να επανέρχομαι στα ίδια θέματα…

Το ιστορικό / συλλογικό τραύμα είναι ο ωκεανός στον οποίο κολυμπάμε όλοι κι ο αέρας που αναπνέουμε είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι. Είναι το νήμα που μας ενώνει όλους και που μπλέκεται με τα προσωπικά μας τραύματα. Επηρεάζει εμάς και τους γύρω μας, και είναι συνυφασμένο με αυτές τις άλλες πιο προσωπικές πληγές, που έτσι κι αλλιώς καθορίζονται από τα ευρύτερα περιβάλλοντα στα οποία ζούμε και με τα οποία αλληλεπιδρούμε. Ο Gilan Hirschberger ορίζει το συλλογικό τραύμα ως ένα κατακλυσμικό γεγονός που συντρίβει τον βασικό ιστό της κοινωνίας. Εκτός από τη φρικτή απώλεια ζωής, το συλλογικό τραύμα είναι επίσης μια κρίση νοήματος. Στη σχετική βιβλιογραφία γύρω από το συλλογικό τραύμα υποστηρίζεται ότι ένα συλλογικό τραύμα μετατρέπεται σε συλλογική μνήμη και στη συνέχεια γίνεται ένα σύστημα νοήματος που έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τις ομάδες να επαναπροσδιορίσουν ποιοι είναι. Τόσο για τα θύματα όσο και για τους θύτες, η απόκτηση νοήματος από το τραύμα είναι μια συνεχής διαδικασία και μια συνεχή διαπραγμάτευση εντός ομάδων και μεταξύ ομάδων.

Για τα θύματα, η μνήμη του τραύματος μπορεί να είναι προσαρμοστική για την ομαδική επιβίωση, αλλά μπορεί επίσης να είναι μια υπενθύμιση υπαρξιακής απειλής. Ανεπεξέργαστο και μη μεταβολισμένο αυτό το τραύμα είναι σαν μυστικά θαμμένα στην άμμο. Θα εκδηλωθεί ως ασθένεια, δυσλειτουργία, συναισθηματικό πόνο, χαμένες ευκαιρίες, μέχρι να πραγματοποιηθεί ο απολογισμός και η επούλωση. Απαιτεί επίσης την οικοδόμηση ενός νέου συλλογικού εαυτού. Για τους δράστες, η μνήμη του τραύματος αποτελεί απειλή για την ομαδική / συλλογική τους ταυτότητα, που μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε με την αποδοχή της ευθύνης είτε με την άρνηση της ιστορίας, την ελαχιστοποίηση της υπαιτιότητας για τα γεγονότα, τη μετατροπή της μνήμης των γεγονότων. Η ασυμφωνία μεταξύ των ιστορικών εγκλημάτων και της ανάγκης να διατηρηθεί μια θετική εικόνα της ομάδας μπορεί να επιλυθεί είτε με το να μην ταυτίζεται κανείς πλέον με την ομάδα του είτε με τη δημιουργία μιας νέας ομαδικής αφήγησης που αναγνωρίζει το έγκλημα που διαπράχθηκε, ενώ προσπαθεί να επανορθώσει.

Ο Albert Bandura, ο οποίος ανέπτυξε την έννοια της ηθικής βούλησης / moral agency, η οποία εκδηλώνεται τόσο με τη δύναμη να αποφεύγει κανείς να συμπεριφέρεται απάνθρωπα όσο και με την προληπτική δύναμη να συμπεριφέρεται ανθρώπινα, προτείνει ότι για όσους έχουν διαπράξει παραβιάσεις εναντίον μιας ομάδας ή κοινότητας και προκειμένου να αποδεχθούν την ευθύνη είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί αυτορρύθμισης που διέπουν την ηθική συμπεριφορά.  Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί ψυχοκοινωνικοί ελιγμοί με τους οποίους μπορεί να συμβεί το αντίθετο, που το ορίζει ως ηθική αποδέσμευση. Η ηθική αποδέσμευση μπορεί να επικεντρωθεί στη γνωστική αναδιάρθρωση της απάνθρωπης συμπεριφοράς σε θετική με ηθική δικαιολογία, με την απόρριψη της προσωπικής ηθικής βούλησης με την μετατόπιση της ευθύνης, με την εξυγίανση της γλώσσας, με την αδιαφορία ή την ελαχιστοποίηση των βλαβερών επιπτώσεων των πράξεών, με την απανθρωποποίηση των θυμάτων, κ.λ.π.  Ο Bandura γράφει ότι «Πολλές απάνθρωπες πράξεις διαπράττονται μέσω ενός υποστηρικτικού δικτύου νόμιμων επιχειρήσεων / δράσεων που διευθύνονται από κατά τα άλλα ευγενικά άτομα που συμβάλλουν σε καταστροφικές δραστηριότητες με αποκομμένη υποδιαίρεση λειτουργιών και διάχυση ευθύνης. Δεδομένων των πολλών μηχανισμών που εμπλέκονται στην αποδέσμευση του ηθικού ελέγχου, η πολιτισμένη ζωή απαιτεί, εκτός από τα ανθρώπινα προσωπικά πρότυπα, διασφαλίσεις ενσωματωμένες σε κοινωνικά συστήματα που υποστηρίζουν τη συμπονετική συμπεριφορά και αποκηρύσσουν τη σκληρότητα» (Bandura A. (1999), Moral disengagement in the perpetration of inhumanities, Personality and Social Psychology Review, 3(3), 193–209. / SAGE).

Η δημόσια αναγνώριση και συζήτηση γύρω από γεγονότα που έχουν τραυματίσει κοινότητες και λαούς επιτρέπουν στους ανθρώπους να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν αυτό που συνέβη και ανοίγει χώρο για επούλωση. Επίσης παρεμβαίνει ή διακόπτει αφηγήσεις και διαδικασίες ηθικής αποδέσμευσης. Υπάρχει η ελπίδα μέσω αυτής της διαδικασίας και του διαλόγου να μην μεταβιβαστεί το τραύμα στους γύρω μας και στις νεότερες γενιές. Σε ένα talk show ο ηθοποιός Γιάννης Μπέζος σημείωσε πρόσφατα ότι, για παράδειγμα, εδώ στην Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμη δημόσια συζήτηση ή αξιολόγηση του αντίκτυπου που είχε η επταετής δικτατορία στην εξέλιξη της κοινωνίας μας, του εκπαιδευτικού μας συστήματος και πολιτισμού, και πώς η κληρονομιά εκείνων των χρόνων έχει καταπνίξει την ανάπτυξη και την ωριμότητα σε πολλούς τομείς. Τα καταπιεστικά καθεστώτα δημιουργούν φόβο ελεύθερης έκφρασης απόψεων.  Οι άνθρωποι στην Ελλάδα σε διάφορες ιστορικές εποχές τιμωρήθηκαν, εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν για τις πεποιθήσεις και τις απόψεις τους. Αυτός ο φόβος, έστω και ανείπωτος, μεταβιβάζεται από τη μια γενιά στην άλλη, δημιουργώντας ένα συγκεκριμένο είδος φοβισμένου πολίτη, εμποδίζοντας την ελεύθερη έκφραση και δημιουργία και την πρόοδο γενικότερα. Καταλήγουμε, όπως ανέφερε ο Γιάννης Μπέζος, οι άνθρωποι να φοβούνται κάθε είδους πράγματα όπως τα μικρόφωνα, να είναι ορατοί, να μιλάνε δημόσια, κ.λ.π. Οι δημόσιες συζητήσεις αφαιρούν το πέπλο της μυστικότητας και απελευθερώνουν ενέργεια για αλλαγή και καλύτερους τρόπους ζωής και συνύπαρξης.

Η ανάγκη να γράψω γι’ αυτά τα θέματα σήμερα προέκυψε εν μέρει καθώς διάβαζα για τη συγγνώμη προς τους αυτόχθονες πληθυσμούς του Καναδά από τον Πάπα Φραγκίσκο [https://www.youtube.com/watch?v=Zf_8O-p7ZxA].  Σε σχέση με αυτό το ιστορικό τραύμα στο νέο του βιβλίο, The Myth of Normal, ο Gabor Mate και ο γιος του, γράφουν: «… το τραύμα υπάρχει και στη συλλογική σφαίρα, επηρεάζοντας ολόκληρα έθνη και λαούς σε διαφορετικές στιγμές της ιστορίας. Μέχρι σήμερα ορισμένες ομάδες το υπομένουν με δυσανάλογη αναλογία, όπως οι αυτόχθονες του Καναδά. Η πολυγενεακή στέρηση και η δίωξή τους στα χέρια της αποικιοκρατίας και ιδιαίτερα η εκατονταετή αγωνία των παιδιών τους, που απήχθησαν από τις οικογένειές τους και μεγάλωσαν σε εκκλησιαστικά σχολεία όπου η σωματική, σεξουαλική και συναισθηματική κακοποίηση ήταν αχαλίνωτη, τους άφησε με τις τραγικές κληρονομιές του εθισμού, των ψυχικών και σωματικών ασθενειών, της αυτοκτονίας και της συνεχιζόμενης μετάδοσης τραύματος στις νέες γενιές….. Σχεδόν το 30 τοις εκατό του πληθυσμού των φυλακών σε αυτή τη χώρα αποτελείται από αυτόχθονες πληθυσμούς, οι οποίοι δεν αποτελούν περισσότερο από το 5 τοις εκατό του γενικού πληθυσμού . …., οι κληρονόμοι και φορείς μιας τοξικής αποικιακής κληρονομιάς εξόντωσης και εκδίωξης….”

O Maté συνεχίζει η περίοδος είναι γνωστή ως «The Sixties Scoop / H Μεγάλη Κερδοσκοπεία ή Κουτάλα της Δεκαετίας του 60»»,  όταν το Καναδικό σύστημα πρόνοιας των παιδιών απήγαγε χιλιάδες παιδιά των Πρώτων Εθνών από τα σπίτια τους και τα τοποθέτησε σε οικογένειες που δεν ήταν αυτόχθονες. φρικιαστικές καταστάσεις διαβίωσης στους καταυλισμούς. συνεχιζόμενο τραύμα πολλών γενεών. και η συνεχιζόμενη καταπάτηση και ρύπανση των αυτοχθόνων εδαφών για οικονομικά έργα που ωφελούν μακρινές εταιρείες. Το 2021 ο κόσμος σοκαρίστηκε από την ανακάλυψη χιλιάδων μικρών σορών στις πρώην εγκαταστάσεις σχολείων-οικοτροφείων σε όλο τον Καναδά. Είναι γνωστό ότι πολλές ακόμη χιλιάδες έχουν εξαφανιστεί, τα λείψανα των οποίων δεν έχουν ακόμη βρεθεί και των οποίων οι θάνατοι, βαθιά χαραγμένοι στη συνείδηση ​​των οικογενειών και των κοινοτήτων τους, δεν έχουν μέχρι πρόσφατα αναγνωριστεί επίσημα από τα αρμόδια κυβερνητικά και εκκλησιαστικά ιδρύματα. Σχεδόν δύο χιλιάδες ανώνυμοι τάφοι είχαν εντοπιστεί μέχρι τα τέλη του 2021. Άλλοι πέντε χιλιάδες έως δέκα χιλιάδες τέτοιοι τάφοι πιθανώς να υπάρχουν και περιμένουν να βρεθούν».

Ο Πάπας Φραγκίσκος απηύθυνε μια ιστορική συγγνώμη, η οποία προκάλεσε διαφορετικές αντιδράσεις. Η συγγνώμη είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα, αλλά τι συμβαίνει μετά από αυτό, τι μέτρα λαμβάνονται για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που έχουν χάσει τόσα πολλά και που είναι περιθωριοποιημένοι, φτωχοί, εκτοπισμένοι, μειωμένοι αριθμητικά. Η συγγνώμη πρέπει να συνοδεύεται από αποκατάσταση και αποζημίωση.  Ο Πάπας ζήτησε συγγνώμη για τις κακοποιήσεις και ανέλαβε την ευθύνη για τη συνεργασία της εκκλησίας σε γενιές φρικτής κακοποίησης και πολιτιστικής καταστολής αυτοχθόνων παιδιών σε καθολικά σχολεία – οικοτροφεία σε όλο τον Καναδά. Ο Πάπας Φραγκίσκος είπε ότι βρίσκεται σε ένα “προσκύνημα μετάνοιας” για να εξιλεωθεί για τον ρόλο της εκκλησίας σε ένα σύστημα σχολείου-οικοτροφείου, στο οποίο γενιές ιθαγενών παιδιών απομακρύνθηκαν βίαια από τα σπίτια τους και αναγκάστηκαν να φοιτήσουν σε οικοτροφεία που διοικούνταν από την εκκλησία, χρηματοδοτούμενα από την κυβέρνηση. Προκειμένου να τα αφομοιώσει στη Χριστιανική, Καναδική κοινωνία. Περισσότερα από 150.000 αυτόχθονα παιδιά απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους από τον 19ο αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1970 και τοποθετήθηκαν στα σχολεία σε μια προσπάθεια να τα απομονώσουν από την επιρροή των οικογενειών και του πολιτισμού τους. Η Καναδική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι η σωματική και σεξουαλική κακοποίηση ήταν ανεξέλεγκτη στα σχολεία, με τους μαθητές να ξυλοκοπούνται επειδή μιλούσαν τη μητρική τους γλώσσα. Η συγγνώμη του Πάπα ήρθε μετά τις συγγνώμες που εξέφρασε ο νυν και ο πρώην πρωθυπουργός του Καναδά. Μερικοί άνθρωποι καλωσόρισαν τη συγγνώμη ως χρήσιμη για τη θεραπεία τους κι άλλοι πιστεύουν ότι είναι το πρώτο βήμα μιας αναγκαίας μακρύτερης διαδικασίας συμφιλίωσης για θεσμικά λάθη που χρονολογούνται αιώνες. Ο Πάπας αναγνώρισε ότι οι πληγές και οι αδικίες θα χρειαστούν χρόνο για να επουλωθούν.

Παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα από μια πιο μακροσκελή ανάρτηση που έγραψα το 2015:

….  Ένα θέμα που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι οι πολιτικές μετανάστευσης παιδιών και πρακτικές διάλυσης οικογενειών καθώς και οι πρακτικές υιοθεσιών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ακόμη και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του εξήντα σε πολλές χώρες. Παρόλο που έχω κάνει σύντομες αναφορές σε αυτά τα ζητήματα, και στις σχετικές ταινίες και βιβλία σε προηγούμενες αναρτήσεις, θα κάνω κάποια αναφορά εδώ ξανά. Αρχικά, συμφωνώ με την Margaret Humphreys που γράφει ότι ‘πολύ λίγες τραγωδίες μπορούν να συγκριθούν με το να πάρεις τα παιδιά από τις οικογένειές τους και τις χώρες τους, να τα απογυμνώσεις από την ταυτότητά τους και μετά να αρνηθείς ότι η απώλεια τους ήταν κακοποίηση’ διότι καθώς λέει ‘η αίσθηση καταγωγής ή κληρονομιάς αποτελεί σημαντικό μέρος της ταυτότητας μας’ (Margaret Humphreys, Empty Cradles, 1994). Στο βιβλίο της, Empire’s Children: Child Emigration, Welfare and the Decline of the British World, η Ellen Boucher γράφει ‘Στη δεκαετία του 1980 άρχισε να σπάει η σιωπή γύρω από το θέμα των χαμένων οικογενειών. Στην διάρκεια αυτής της δεκαετίας παρατηρήθηκε μια ραγδαία αύξηση των ομάδων υπεράσπισης που ήταν αφοσιωμένες στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ιστορία της παιδικής μετανάστευσης και την αποζημίωση των ανθρώπων που είχαν πληγωθεί από αυτήν την πολιτική. Μια από τις πρώτες ομάδες ήταν η Child Migrant Friendship Society της Δυτικής Αυστραλίας, που ιδρύθηκε το 1982 από μια ομάδα πρώην παιδιών μεταναστών, και που στόχο είχαν την ανακούφιση από ‘τον πόνο, την αδυναμία, την αγωνία, τη δυστυχία, τη φτώχεια, την ανέχεια και τις συναισθηματικές διαταραχές’ που πίστευαν ότι αυτές οι πρωτοβουλίες είχαν προκαλέσει.

Πέντε χρόνια αργότερα, η Margaret Humphreys, μια κοινωνική λειτουργός από το Nottingham, ίδρυσε το Child Migrants Trust, το οποίο αγωνίστηκε για να πιέσει τα φιλανθρωπικά ιδρύματα μετανάστευσης, καθώς και τις Βρετανικές και Αυστραλιανές κυβερνήσεις, να αναγνωρίσουν το τραύμα που υπέμειναν οι πρώην παιδιά μετανάστες. Η Humphreys κατέγραψε την εμπειρία της και τη δουλειά της στο βιβλίο της Empty Cradles που έγινε ταινία (Oranges and Sunshine – Jim Loach). Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Lost Children of the Empire παρουσιάζει την τύχη κάποιων από τα 150.000 ορφανά από την Βρετανία, τα οποία- συχνά χωρίς τη γνώση και τη συγκατάθεση των γονιών τους – στέλνονταν στο εξωτερικό για να μεγαλώσουν σε ιδρύματα παιδιών. Κάποια από αυτά έπεφταν θύμα εκμετάλλευσης και πολλά κακοποιηθήκαν. Τα παιδιά είναι τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας, και ως εκ τούτου, μέσα στο χρόνο, συχνά έχουν πέσει θύματα κακοποίησης και εκμετάλλευσης. Τα παιδιά έχουν επίσης μέσα στο χρόνο, και πιο ειδικά κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, κλειστεί σε ιδρύματα, απομακρυνθεί από τις μητέρες τους, υιοθετηθεί παράνομα.

Η πρακτική αυτή ξεκίνησε στις αρχές του αιώνα, αλλά η απέλαση παιδιών στο εξωτερικό συνεχίστηκε μέχρι και το 1967! Η Joanna Mack είναι η παραγωγός και σκηνοθέτης αυτού του πρωτοποριακού ντοκιμαντέρ, το οποίο αποκαλύπτει την ιστορία της μετανάστευσης παιδιών από το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με την οποία παιδιά ηλικίας ακόμη και τριών ετών απεστάλησαν στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και την πρώην Νότια Ροδεσία (νυν Ζιμπάμπουε). Η μετάδοση της ταινίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Αυστραλία, και το βιβλίο με τον ίδιο τίτλο των συγγραφέων Philip Bean and Joy Melville, βοήθησαν να εξασφαλισθεί η ίδρυση του Child Migrants Trust και το έργο υποστήριξης οικογενειών που είχαν χωρισθεί λόγω αυτών των πρακτικών. Δύο δεκαετίες αργότερα, οδήγησε στην επίσημη συγγνώμη από τις κυβερνήσεις της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η βραβευμένη μίνι σειρά The Leaving of Liverpool (John Alsop, Sue Smith, Penny Chapman)….  το 1992, είναι μια δραματοποιημένη μαρτυρία των ασυνόδευτων παιδιών μεταναστών από τη Βρετανία στην Αυστραλία. Προβλήθηκε στη Βρετανία και στην Αυστραλία και αναφέρθηκε στις κοινοβουλευτικές έρευνες και στις δύο χώρες. Είχε σημαντικό αντίκτυπο και συνέβαλλε στην τοποθέτηση της μετανάστευσης των παιδιών ‘στο χάρτη’, όσον αφορά στην ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού και των ατόμων που είχαν σταλεί στην Δυτική Αυστραλία ως παιδιά μετανάστες.

Ο Gordon Brown ζήτησε συγνώμη το 2010 για τα παιδιά που στάλθηκαν στην Αυστραλία, πρακτική που κράτησε πάνω από 40 χρόνια μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960. Η πρωθυπουργός της Αυστραλίας Julia Gillard ζήτησε δημόσια συγγνώμη από τα θύματα των παράνομων υιοθεσιών το 2013. Ο Kevin Rudd  ζήτησε επίσημη συγγνώμη από τους 500,000 ‘Ξεχασμένους Αυστραλούς’ (Forgotten Australians) και τις οικογένειες τους για το ρόλο που έπαιξε η χώρα του στις μεταναστεύσεις παιδιών.

Τα παρακάτω σύντομα αποσπάσματα είναι μέρος της δημόσιας συγνώμης του …..

‘Συγγνώμη διότι ως παιδιά σας πήραν από τις οικογένειές σας και σας τοποθέτησαν σε ιδρύματα όπου τόσο συχνά σας κακοποίησαν. Συγγνώμη για τα σωματικά βάσανα, τη συναισθηματική πείνα και την παγερή απουσία αγάπης, τρυφερότητας, φροντίδας. Συγγνώμη για την τραγωδία, την απόλυτη τραγωδία της χαμένης παιδικής ηλικίας.’…..  ‘Σε εκείνους που τους είχαν πει ότι ήταν ορφανά αλλά στάλθηκαν εδώ χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων τους, αναγνωρίζουμε τα ψέματα που σας είπαν, τα ψέματα που είπαν στις μητέρες και στους πατέρες σας και τον πόνο που προκάλεσαν τα ψέματα αυτά σε σας για όλη σας τη ζωή.’

Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις έχω επίσης κάνει αναφορά σε ταινίες και τραγούδια σχετικά με την Κλεμμένη Γενιά / Stolen Generation στην Αυστραλία. Η ταινία  Rabbit–Proof Fence της Christine Olsen  βασίζεται στο βιβλίο της Doris Pilkington, κόρη της πραγματικής Molly Craig,….  Με λίγα λόγια, η ταινία περιγράφει το μακρύ δρόμο της επιστροφής ενός κοριτσιού όταν την χωρίζουν βίαια από τη μητέρα της και τη μεταφέρουν σε ένα χώρο συγκέντρωσης Αβορίγινων κοριτσιών χίλια μίλια μακριά από το σπίτι τους, στα πλαίσια μιας κρατικής πολιτικής απομάκρυνσης παιδιών από τις αυτόχθονες κοινότητες και εκπαίδευσης τους, προκειμένου να εξαλειφθεί η ταυτότητά τους και να ανατραφούν ως «λευκά». Χιλιάδες παιδιά απομακρύνθηκαν βίαια από τις οικογένειές τους και τοποθετήθηκαν σε ανάδοχες οικογένειες, σε σπίτια ή σε αποστολές για παιδιά μεταξύ του 1890 και του 1970. Το 2008 η κυβέρνηση της Αυστραλίας ζήτησε συγγνώμη από την Κλεμμένη Γενιά. Η συγνώμη βέβαια, δεν μπορεί να διαγράψει ή να επουλώσει χρόνια  απωλειών και πόνου, αλλά τουλάχιστον αποτελεί ένα βήμα αναγνώρισης λαθεμένων και αντιδεοντολογικών πρακτικών. Επίσης, η δημόσια συγνώμη συμβάλλει στην μείωση της κοινωνικής άρνησης και της μυστικότητας που περιβάλλει τις πρακτικές αυτές σε πολλά μέρη του κόσμου……. Τουλάχιστον, ορισμένες κυβερνήσεις έχουν αναγκαστεί από τον ακτιβισμό των επιζώντων και την απαίτηση της κοινωνίας να αναλάβουν την ευθύνη για τα σκοτεινά κεφάλαια της ιστορίας τους και να εργαστούν προς την συμφιλίωση και την αποκατάσταση.

They took the children away / Πήραν τα παιδιά μακριά (Archie Roach) https://www.youtube.com/watch?v=IL_DBNkkcSE

Δυστυχώς, τέτοιες πρακτικές και πολιτικές δεν έλαβαν χώρα μόνο στη Βρετανία και την Αυστραλία, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα χιλιάδες παιδιά απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους και τοποθετήθηκαν σε χώρους γνωστούς ως Παιδουπόλεις της Βασίλισσας Φρειδερίκης μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Έχουν πλέον υπάρξει πολλές αποκαλύψεις για χιλιάδες παράνομες υιοθεσίες των παιδιών αυτών στο εξωτερικό, ιδίως, στις ΗΠΑ. Ωστόσο, στην Ελλάδα η σιωπή δεν έχει σπάσει επίσημα και καμία κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει κάποια προσπάθεια να διερευνήσει, συζητήσει δημόσια ή να ζητήσει συγγνώμη. Τα θέματα αυτά είναι λίγο ως πολύ θέματα ταμπού………….

Posted on by

Η μετάφραση και το σχέδιο είναι διαθέσιμα

Παροδικότητα, το απρόβλεπτο στη ζωή, η αλλαγή και η απόλαυση του καλού που διαρκεί

«Τα πάντα ρει» Ηράκλειτος

«Δεν πρέπει να παραπονιόμαστε για την παροδικότητα, γιατί χωρίς παροδικότητα τίποτα δεν είναι δυνατό». Thich Nhat Hanh

«Για να ζήσει κανείς σε αυτό το μεταβαλλόμενο / κινούμενο έδαφος, πρέπει πρώτα να σταματήσει να έχει εμμονή με το τι έχει συμβεί στο παρελθόν και τι μπορεί να συμβεί αργότερα. Πρέπει να έχει κανείς πιο ζωτική συνείδηση ​​του τι συμβαίνει τώρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει κανείς να αρνηθεί την πραγματικότητα του παρελθόντος και του μέλλοντος. Πρόκειται για το ξεκίνημα μιας νέας σχέσης με την παροδικότητα και τη προσωρινότητα της ζωής. Αντί να λαχταράει / νοσταλγεί κανείς το παρελθόν και να κάνει εικασίες για το μέλλον, βλέπει το παρόν ως τον καρπό αυτού που υπήρξε και ως το σπόρο αυτού που θα υπάρξει». Stephen Batchelor

Η ιδέα για τη σημερινή ανάρτηση ήρθε μετά από μια σύντομη συζήτηση σε ένα κατάστημα που επισκέπτομαι κάθε εβδομάδα. Το άτομο εκεί με χαιρέτησε ως συνήθως και με ρώτησε “Πώς είσαι;” στο οποίο απάντησα χαρωπά «Καλά». Προς έκπληξή μου σχολίασε πώς θα ήταν πιο ακριβές αν έλεγα: «Είμαι καλά, αυτή τη στιγμή, αλλά δεν ξέρω τι μπορεί να μου συμβεί αύριο». Αρχικά έμεινα έκπληκτη αλλά μετά το αντιμετώπισα με χιούμορ. Στη συνέχεια το σκέφτηκα λίγο περισσότερο και αναλογίστηκα την παροδικότητα της ζωής κι επίσης αν είναι χρήσιμο να διαβαίνει κανείς την καθημερινότητα του με διαρκή φόβο για όλα τα κακά πράγματα που πιθανόν να μας περιμένουν σε κάθε γωνιά. Στην πραγματικότητα, εκτός κι αν ζούμε σε εμπόλεμη ζώνη, οι πιθανότητες να πέσει ένα αυτοκίνητο πάνω μας ή κάτι παρόμοιο θα ήταν σχετικά χαμηλές. Και αυτό το λέει κάποια που την έχει χτυπήσει αυτοκίνητο και έχει βγει από αυτές τις εμπειρίες ζωντανή και σχετικά αλώβητη. Αυτές λοιπόν οι σκόρπιες σκέψεις οδήγησαν στην σημερινή ανάρτηση.

Φυσικά, είναι αλήθεια ότι κακά πράγματα συμβαίνουν στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο καθημερινά και ότι η παροδικότητα και η αλλαγή είναι εγγενές μέρος της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη. Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει αν θα ξυπνήσει την επόμενη μέρα. Υπάρχουν επίσης πολλά στη ζωή πάνω στα οποία δεν έχουμε κανέναν έλεγχο, από πολέμους μέχρι την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, καρδιακές προσβολές και πολλά άλλα πράγματα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής μας. Επίσης, τίποτα δεν μένει ακριβώς το ίδιο ακόμα κι αν στην επιφάνεια οι άνθρωποι και τα πράγματα μπορεί να φαίνονται ίδια. Αλλά είναι καλό να θυμόμαστε ότι υπάρχει επίσης και η παροδικότητα του πόνου και ότι πολλές αλλαγές είναι θετικές και επιθυμητές. Χωρίς αλλαγή και παροδικότητα δεν θα υπήρχε καμία δυνατότητα, καμία αλλαγή, καμία ανάπτυξη, καμία μάθηση, καμία ανάκαμψη.

Μία από τις βασικές διδασκαλίες στη βουδιστική φιλοσοφία είναι η παροδικότητα και ότι αναγνωρίζοντας αυτήν την αλήθεια μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την αλλαγή και τον ανθρώπινο πόνο με περισσότερη ευκολία και χάρη. Φυσικά είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να δεχτούν τόσο την αλλαγή όσο και τον θάνατο και απαιτεί εξάσκηση. Αλλά εξασκώντας την αποδοχή αυτού του γεγονότος μπορούμε να εκτιμήσουμε καλύτερα κάθε στιγμή της ζωής, και ίσως να την αξιοποιήσουμε περισσότερο στον βαθμό που μπορούμε. Παύουμε από συνήθεια να θεωρούμε δεδομένη τη ζωή, η οποία είναι διαθέσιμη μόνο στην παρούσα στιγμή, και επίσης αυξάνει την αίσθηση ευγνωμοσύνης. Ο Thich Nhat Hanh, ο βουδιστής μοναχός, ακτιβιστής της ειρήνης και ποιητής γράφει: «Δεν είναι η παροδικότητα που μας κάνει να υποφέρουμε. Αυτό που μας κάνει να υποφέρουμε είναι να θέλουμε τα πράγματα να είναι μόνιμα ενώ δεν είναι. Πρέπει να μάθουμε να εκτιμούμε την αξία της παροδικότητας. Αν είμαστε καλά στην υγεία μας κι έχουμε επίγνωση της παροδικότητας, θα φροντίσουμε καλά τον εαυτό μας. Όταν ξέρουμε ότι το άτομο που αγαπάμε είναι παροδικό, θα το αγαπάμε ακόμη περισσότερο. Η παροδικότητα μας διδάσκει να σεβόμαστε και να εκτιμούμε κάθε στιγμή κι όλα τα πολύτιμα πράγματα γύρω μας και μέσα μας. Όταν ασκούμε την επίγνωση της παροδικότητας, γινόμαστε πιο δροσεροί και στοργικοί».

Η επιστήμη αποδεικνύει επίσης ότι η αλλαγή είναι εγγενής της ζωής. Πριν από λίγο καιρό διάβασα ένα blog μιας προπτυχιακής φοιτήτριας που έκανε έρευνα, το όνομα της οποίας δεν θυμάμαι, στο οποίο είπε κάτι ανάλογο του ότι ήταν σημαντικό να προσεγγίζουμε τα πάντα, ακόμη και την έρευνα από την οπτική της παροδικότητας, επειδή όπως εξήγησε ο στόχος δεν είναι να διατηρήσουμε κάποιο status quo άκαμπτης βεβαιότητας, αλλά να παράγουμε έρευνα που θα βοηθούσε την αλλαγή και την μεταμόρφωση. Μέσα από τις εξελίξεις της τεχνολογίας και της ιατρικής και τις επιστημονικές παρατηρήσεις γνωρίζουμε πλέον ότι πολλαπλές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στο σώμα μας κάθε λεπτό. Σκεφτείτε όλη τη δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στο σώμα και τα όργανά μας καθώς διανύουμε τη μέρα μας.  Περίπου 330 δισεκατομμύρια κύτταρα αντικαθίστανται καθημερινά και σε περίπου 90 ημέρες θα έχουν αναπληρωθεί 30 τρισεκατομμύρια, που ισοδυναμεί με ένα νέο εαυτό. Σκεφτείτε τα εκατομμύρια των συνάψεων που δημιουργούνται την ίδια στιγμή που διασκορπίζονται. Περιγράφοντας τον εγκέφαλο στο βιβλίο του, Neurodharma, ο Rick Hanson γράφει: «Όπως και ο νους, ο εγκέφαλος είναι παροδικός: Κάθε μέρα, εκατοντάδες νέοι νευρώνες γεννιούνται σε μια διαδικασία που ονομάζεται νευρογένεση, ενώ άλλα εγκεφαλικά κύτταρα πεθαίνουν φυσικά. Υπάρχει συνεχής ανοικοδόμηση των υπαρχουσών συνδέσεων μεταξύ των κυττάρων και των δομών μέσα στα κύτταρα. Δημιουργούνται νέες συνάψεις, ενώ οι λιγότερο χρησιμοποιημένες μαραίνονται. Νέοι τριχοειδείς έλικες – οι μικροσκοπικοί σωλήνες που παρέχουν αίμα στους ιστούς μας – αναπτύσσονται και φτάνουν σε ιδιαίτερα ενεργές περιοχές για να τους φέρουν περισσότερο καύσιμο / ενέργεια. Οι μεμονωμένοι νευρώνες πυροδοτούν συχνά πολλές φορές το δευτερόλεπτο. Και οι μοριακές διεργασίες είναι σαν καταρράκτες από ντόμινο που πέφτουν κατά τη διάρκεια ενός χιλιοστού του δευτερολέπτου…».

Από την άλλη πλευρά, βιώνουμε μιαν αίσθηση σταθερότητας και συνέχειας μέσα σε συνεχείς ορατές και αόρατες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο σώμα μας, στην ταυτότητά μας, στην αίσθηση του εαυτού μας, στις περιστάσεις μας, στις σχέσεις μας, στο φυσικό μας περιβάλλον. Ο γιος μου και η σύντροφος του έμειναν μαζί μας για λίγο το καλοκαίρι και κοιτάξαμε παλιά άλμπουμ φωτογραφιών. Ήταν αλήθεια ότι όλοι είχαν αλλάξει, οι γονείς είχαν γεράσει και τα παιδιά είχαν μεγαλώσει σε ηλικία και σε μέγεθος, και οι παππούδες και οι γιαγιάδες είχαν πεθάνει. Κι όμως, ήταν επίσης αλήθεια ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν ακόμη ζωντανοί, ορισμένες πτυχές της προσωπικότητάς τους δεν είχαν αλλάξει και υπήρχε συνέχεια στην ταυτότητα και την ιστορία της ζωής τους. Σε μια φωτογραφία είδα ότι η μπροστινή μας αυλή ήταν γεμάτη γλάστρες με φυτά. Τώρα είναι άδεια και μερικά από τα πολλά φυτά σε γλάστρες που είχα όταν μετακόμισα εδώ έχουν πεθάνει, αλλά τα περισσότερα  έχουν ριζώσει στον κήπο. Έχουν μεταμορφωθεί σε θάμνους και ψηλά δέντρα. Τα μέρη που επισκεφτήκαμε στο παρελθόν εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι πόλεις πιθανότατα να έχουν γίνει μεγαλύτερες και πιο πυκνοκατοικημένες  και οι παραλίες στις φωτογραφίες έχουν υποστεί αλλαγές με τα χρόνια, πολλές λόγω των πιο πρόσφατων περιβαλλοντικών αλλαγών, αλλά είναι όλες ακόμα στη θέση τους, αναγνωρίσιμες, οικείες. Ακόμη και το σπίτι μας, το οποίο έχει υποστεί αλλαγές, κάποια αναπόφευκτη φθορά και αποκατάσταση τα τελευταία είκοσι έξι χρόνια, είναι ακόμα εδώ, παρέχοντάς μας καταφύγιο και καλύπτοντας τις μεταβαλλόμενες ανάγκες μας. Είναι από κάποια άποψη το ίδιο σπίτι και συνάμα ένα πολύ διαφορετικό.

Σε ένα άρθρο με τίτλο, Enjoy the Good that Lasts / Απολλαύστε το Καλό που Διαρκεί [https://www.rickhanson.net/enjoy-the-good-that-lasts/], ο Rick Hanson γράφει: «Κοίτα γύρω σου και δες πράγματα που σου αρέσουν που ήταν εδώ χθες – και ίσως να ήταν εδώ και πριν από πολλά χρόνια. Για μένα που γράφω, αυτό περιλαμβάνει ένα γραφείο, ένα κολάζ στον τοίχο που έφτιαξα πριν από πολύ καιρό που συνεχίζει να με καθοδηγεί και τα δέντρα και οι λόφοι που φαίνονται από ένα παράθυρο. Καθώς κοιτάζετε γύρω σας, αναγνωρίστε τη σχετική σταθερότητα τόσων πολλών πραγμάτων. Σίγουρα, τα περισσότερα αν όχι όλα θα πεθάνουν τελικά – το σύμπαν είναι σχεδόν 14 δισεκατομμυρίων ετών, επομένως «μακροπρόθεσμα» ………. αλλά για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, υπάρχουν τόσα πολλά διαρκή αγαθά κυριολεκτικά κοντά στα χέρια και τα πόδια σας αυτή τη στιγμή. …… Αφήστε μια φυσική αίσθηση επιβεβαίωσης, ίσως ανακούφισης, να αναδυθεί. Ίσως μια ηρεμία, μια χαλάρωση, μια αίσθηση ασφάλειας εκείνων των πραγμάτων που είναι σταθερά. Παρατηρήστε ανήσυχες αμφιβολίες αν εμφανιστούν, κι αφήστε τις να αλλάξουν και να διαλυθούν, γνωρίζοντας ότι το μέλλον θα είναι ότι κι αν είναι, αλλά εν τω μεταξύ ότι καλό είναι αληθινό είναι πραγματικά αληθινό αυτή τη στιγμή. …..

Σκεφτείτε τους ανθρώπους στη ζωή σας και το καλό που διαρκεί εκεί…. Σκεφτείτε το καλό στο παρελθόν σας. Θα είναι πάντα καλό, ακόμα κι αν δεν είναι πια εδώ. Τα δικά σας επιτεύγματα, τις προσωπικές καταστροφές που αποφεύχθηκαν, τις τρελές στιγμές διασκέδασης με φίλους, τον απόηχο των δικών σας ειλικρινών προσπαθειών, μεγάλων και μικρών – τίποτα απολύτως δεν μπορεί ποτέ να διαγράψει αυτό που πραγματικά υπήρξε / συνέβη. Τι θα λέγατε για το ανθεκτικό καλό μέσα σας; Ταλέντα και δεξιότητες, ηθικές αξίες, ιδιορρυθμίες, τόσες πολλές γνώσεις: όλα είναι αληθινά. Απολαύστε την αισθητή αναγνώρισή αυτού…”

Και ναι, γνωρίζουμε τώρα μέσω της επιστήμης ότι η ζωή μπορεί τελικά μετά από δισεκατομμύρια χρόνια να εξαφανιστεί σε αυτόν τον πλανήτη. Τότε ακόμη και οι φυσικοί νόμοι και η φύση των πραγμάτων δεν θα είναι πια αληθινά. Σε σχέση με αυτό, ο φυσικός Brian Greene λέει ότι πιστεύαμε ότι αν αποκαλύπταμε περισσότερα για το πώς λειτουργεί το σύμπαν θα αγγίζαμε κάτι που θα ήταν πάντα αληθινό. … Εξερευνά λοιπόν τον βαθμό που ακόμα κι αυτό είναι αλήθεια ή αν τελικά οι γνώσεις και οι αλήθειες αυτές θα έχουν οποιονδήποτε σκοπό εν απουσία ανθρώπινων όντων ή εν απουσία μιας μορφής ζωής που να μπορεί να κατανοήσει μια βαθιά εξίσωση ή τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, για παράδειγμα. Λέει ότι τελικά αντιμετώπισε αυτό το επίπεδο παροδικότητας συνειδητοποιώντας ότι αντί να είναι προσκολλημένος σε μια μελλοντική βεβαιότητα, ήταν σοφότερο να επικεντρωθεί στο εδώ και τώρα «καθώς αυτό είναι το μόνο μέρος στο οποίο η αξία και το νόημα μπορούν να έχουν πραγματικά άγκυρα. ”

Και εν τω μεταξύ, μπορούμε προς το παρόν να έχουμε εμπιστοσύνη στη φύση των πραγμάτων και στους φυσικούς νόμους που γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή, στον ιστό της ζωής, στον ήλιο που κάθε μέρα ανατέλλει στην ανατολή και δύει στη δύση, στη φύση, στην παρούσα στιγμή, σε όλα αυτά που μας κάνουν ανθρώπους, και στην ενστικτώδη προσκόλληση μας στην επιβίωση για να δούμε τον ήλιο να ανατέλλει άλλη μια μέρα. Παρακολούθησα πρόσφατα μια ταινία με πολλές γυναίκες στα παρασκήνια: Where the Crawdads Sing / Εκεί που Τραγουδούν οι Καραβίδες. Μεταξύ των πολλών θεμάτων που διέτρεχαν την ταινία υπήρχε το κεντρικό θέμα της επιβίωσης που διαπερνούσε όλη την ιστορία, της βιολογικής ορμής της δικής μας και των άλλων ειδών, μιας εσωτερικής εντολής, κατά κάποιο τρόπο, να ζήσουμε ενάντια σε όλες τις αντιξοότητες ακόμα και σε επικίνδυνα ή εχθρικά περιβάλλοντα. Και μπορούμε ακόμα να έχουμε εμπιστοσύνη στην αγάπη και στις ευχές μας για ευημερία σε αυτούς που αγαπάμε, κι ελπίζω, και σε όλη την ανθρωπότητα, στη σιγουριά ότι θα καταβάλλουμε κάποια προσπάθεια κάθε μέρα παρά όλα αυτά που μας συμβαίνουν. Μπορούμε να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας να ζούμε περισσότερο στο τώρα, όχι απαραίτητα σε ένα διαχρονικό, μυστικιστικό τώρα, αλλά μπορούμε να βιώνουμε το τώρα, όπως λέει κι ο Stephen Batchelor, ως «μια ακλόνητη συνάντηση με τον απρόβλεπτο κόσμο καθώς ξετυλίγεται από στιγμή σε στιγμή».

Θα τελειώσω αυτήν την ανάρτηση με ένα ακόμη απόσπασμα από το άρθρο του Rick Hanson που ανέφερα παραπάνω:

«Δείτε τη διάρκεια της ίδιας της ζωής. Συμβαίνει τοπικά στον πλανήτη μας για τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Τα πράγματα έχουν αλλάξει και θα αλλάξουν, και δεν προσπαθώ να ελαχιστοποιήσω τις κακές αλλαγές, ειδικά αυτές που αφορούν τα ανθρώπινα χέρια. Ωστόσο, η ζωή θα συνεχιστεί με τη μία ή την άλλη μορφή όσο η Γη συνεχίζει να υπάρχει (θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον μερικά δισεκατομμύρια χρόνια ακόμα, μέχρι ο ήλιος μας να διασταλεί σταδιακά και να ΓΙΝΕΙ ένας κόκκινος γίγαντας, που θα καταπιεί τον Ερμή, την Αφροδίτη και εμάς – αλλά αυτό είναι πολύ μακρινό)…….. Απολαύστε τα όλα. Όσο περισσότερο αναγνωρίζουμε τη παροδικότητα, τόσο περισσότερο μπορούμε να βρούμε καταφύγιο  στο καλό που διαρκεί».

Επίσης, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιο υλικό.

Ο Rick Hanson, PhD, μιλά για την εμπιστοσύνη και τις ρίζες της στα πρώτα μας χρόνια, την έλλειψη εμπιστοσύνης και την επούλωση, το αναπόφευκτο της αλλαγής στους ανθρώπους και τις συνθήκες, και τέλος, κάνει αναφορά σε πράγματα που μπορούμε να εμπιστευτούμε βαθιά όπως είναι: η αγάπη, η ζωή, η παρούσα στιγμή, η φυσική καλοσύνη – η δική μας και των άλλων ανθρώπων, η φύση των πραγμάτων [https://www.rickhanson.net/meditation-talk-trust-mistrust-and-deep-trust / ].

Ο γιατρός και συγγραφέας Gabor Maté μιλά για τη σχέση εθισμού, τραύματος και ασθένειας σε μια τοξική κουλτούρα, η οποία συχνά έρχεται σε αντίθεση με την αληθινή θεραπεία και ευεξία των πολιτών, την άρνηση και παραμέληση των αναπτυξιακών αναγκών των παιδιών, αλλά και των αναγκών των ενηλίκων για σύνδεση, κοινότητα, νοηματοδότηση, αυθεντικότητα και αυτονομία, πραγμάτωση, κλπ, σε μια ευρύτερα τοξική κουλτούρα, και πολλά άλλα, στη διεύθυνση: https://www .youtube.com/watch?v=AEpD2o6MZOk