Art, art habits and processes…..                                Η μετάφραση είναι διαθέσιμη

«Διότι φοβόμαστε να δούμε τον ξένο στον εαυτό μας αλλά και στον άλλον. Δεν είμαστε έτοιμοι να νιώσουμε την αλλαγή, προτιμούμε να πιστεύουμε ότι παραμένουμε ίδιοι κι απαράλλαχτοι, οπότε το παιχνίδι συνεχίζεται όπως πάντα. Διαφορετικά θα πρέπει να βρούμε νέους κανόνες και νέα παιχνίδια κι αυτό απαιτεί δυνάμεις που δεν τις έχουμε. Γι’ αυτό προσποιούμαστε ότι όλες οι αλλαγές είναι ανύπαρκτες, ότι παραμένουμε αυτοί που είμαστε κι ότι οι άλλοι παραμένουν αυτοί που είναι»  (Θοδωρής Καλλιφατίδης, Μια νέα πατρίδα έξω από το παράθυρο)

 «Αυτό επιτρέπει στην ευτυχία να γίνει μια εύκολα εμπορευματοποιήσιμη αφήγηση ικανή δυνητικά να συμπεριλάβει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες συνθήκες». Edgar Cabanas και Eva Illouz

 «…. στιγμή προς στιγμή, μπορείτε πραγματικά να σερφάρετε στα κύματα της δικής σας εμπειρίας. Και η σανίδα του σερφ – δεν το έχω ξαναπεί αυτό, και μπορεί να επεκτείνω υπερβολικά τη μεταφορά – αλλά η σανίδα του σερφ μαζί με σένα πάνω της είναι στην πραγματικότητα συνειδητοποίηση. Και μπορείς να κατοικήσεις σε αυτόν τον χώρο με έναν τρόπο που, εκείνη τη στιγμή είσαι ήδη ελεύθερη / ος…». Jon Kabat Zinn

 «Όταν έκανα το ντεμπούτο μου ως Άννα Φρανκ, οι κριτικοί έγραψαν ότι ήμουν η Άννα, δεν πιστεύω ότι η ζωή μου ή η σκηνική μου ερμηνεία ή η εμφάνισή μου είχε άμεσους παραλληλισμούς με την ηρωίδα του ημερολογίου, αλλά ότι πραγματικά δανείστηκα την ψυχή της Άννας για αυτές τις δύο ώρες στη σκηνή. Αφήστε την Άννα να παίξει την Άννα. Πέρασαν πολλά χρόνια πριν να  βιώσω ξανά μια τέτοια πλήρη ταύτιση». Από το Changing της ηθοποιού Liv Ullman

«Όλα τα παιδιά κάθισαν και κοιτούσαν την Πίπη, η οποία ήταν ξαπλωμένη στο πάτωμα, ζωγραφίζοντας με την ψυχή της.  «Μα, Πίπη», είπε ανυπόμονα η δασκάλα, «γιατί δεν ζωγραφίζεις στο χαρτί σου;»…. «Το γέμισα εδώ και πολύ ώρα. Δεν υπάρχει αρκετός χώρος για ολόκληρο το άλογό μου σε αυτό το μικρό κομμάτι χαρτί». Astrid Lindgren****

**** Η Άστριντ Λίντγκρεν ήταν γνωστή για την υποστήριξή της στα δικαιώματα των παιδιών και των ζώων, καθώς και για την αντίθεσή της σε κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας. Το 1993 τιμήθηκε με το Βραβείο για μια Δίκαιη Ζωή (Right Livelihood Award, γνωστό και ως “Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ”) “για το μοναδικό συγγραφικό της έργο, αφιερωμένο στα δικαιώματα των παιδιών και το σεβασμό της ατομικότητάς τους”.

Ένα προϊόν τέχνης, ακόμη και μια μεμονωμένη εικόνα, μπορεί να αντανακλά μια πολυεπίπεδη αφήγηση. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει μια περίπλοκη προπαρασκευαστική διαδικασία που να συνδυάζει διαφορετικά πράγματα. Είναι σαν να ενώνονται πολλά νήματα για λίγο για να δημιουργήσουν μια συγκεκριμένη στιγμή τέχνης, οπότε θα μπορούσε κανείς να πει ότι η διαδικασία είναι εξίσου σημαντική με το προϊόν… Όταν ζωγραφίζω,  προηγούμενη εμπειρία ή η ανάμνησή της, βιβλία, πρόσφατες εμπειρίες, συναισθήματα και ιδέες μπορούν να προκύψουν, να αναμειχθούν και να αλληλεπιδράσουν για να παράγουν ό,τι τυχόν παράγεται, επηρεάζοντας αυτό που έχω φτιάξει χωρίς απαραίτητα να αφήνουν ορατά ίχνη. Είναι σαν να ξεχύνονται από μέσα μου ιδέες και θέματα και αρχικά πρέπει να επιλέξω ένα θέμα ή μια σειρά θεμάτων και να δουλέψω με αυτά. Στη συνέχεια οργανώνω το υλικό σε χαρτί ή καμβά.

Η δημιουργία τέχνης διακόπτει επίσης την τάση μου να είμαι σχετικά τακτική και οργανωμένη. Η επιφάνεια στην οποία μπορεί να δουλεύω γεμίζει σταδιακά με βιβλία, αντικείμενα, διάφορα υλικά και οτιδήποτε άλλο απαιτείται. Μερικές φορές χρειάζεται να απλωθώ σε άλλες επιφάνειες, συμπεριλαμβανομένου του πατώματος. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν βρίσκομαι σε «κατάσταση ροής» / “flow state”.  Οι καταστάσεις ροής στην ψυχολογία, αρχικά νομίζω, μελετήθηκαν από τον Mihaly Csikszentmihalyi. Η δική μου εμπειρία είναι ότι είμαι τόσο απορροφημένη με αυτό που κάνω που η προσοχή μου κρατιέται εντελώς από αυτό. Μπορεί να παραλείψω να φάω ή να πιω νερό.  Η έννοια αναφέρεται στην ψυχονοητική κατάσταση ενός ατόμου, όταν αυτό επικεντρώνεται σε μία ενεργητική δραστηριότητα (π.χ. σπορ, τέχνη, επιστήμη κ.ά) και απορροφάται πλήρως από αυτήν βιώνοντας παράλληλα θετικά συναισθήματα. Ένας ορισμός προτείνει ότι «η ψυχολογική ροή καταγράφει τη θετική ψυχική κατάσταση του να είσαι πλήρως απορροφημένη / ος, συγκεντρωμένη /ος και εμπλεκόμενη / ος στις δραστηριότητές σου σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, καθώς και να απολαμβάνεις τη δραστηριότητα». Ωστόσο, μόλις τελειώσω ένα σχέδιο ή μια σειρά εικόνων ή αν ζωγραφίζω σε καμβά μόλις τελειώσω για την ημέρα  καθαρίζω ή τακτοποιώ, κάτι που είναι σημαντικό για μένα γιατί δημιουργεί χώρο που μου επιτρέπει να συνεχίσω με άλλα πράγματα, κι επίσης, δημιουργεί χώρο για να αρχίσω κάτι νέο,  απαλλαγμένο από την προηγούμενη διαδικασία και δραστηριότητα.

ARTWORK

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Στη σημερινή ανάρτηση θα ήθελα επίσης να γράψω για κάποιες σκέψεις, οι οποίες στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου νέα γνώση, αλλά ίσως είναι περισσότερο στο προσκήνιο σε στιγμές ησυχίας πρόσφατα: α) η σημασία της ανάγκης να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ της εστίασης μας στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Σε διαφορετικές στιγμές της ζωής μας, και ανάλογα με το τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ή τις απαιτήσεις  και επιθυμίες της συγκεκριμένης φάσης της ζωής μας, η προσοχή μας και η έμφαση που δίνουμε σε διάφορα πράγματα είναι βέβαιο ότι θα μετατοπιστεί. Επίσης, η παρούσα στιγμή είναι αυτό που έχουμε, αλλά ως ανθρώπινα όντα που ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη, η ικανότητα ή η ευκαιρία να κατανοήσουμε το παρελθόν και τη μνήμη μας είναι πολύ σημαντικό γιατί συχνά αυτό καθορίζει την ποιότητα της ζωής, της υγείας, των επιλογών μας. και της αυτενέργειας. Το να είμαστε προσγειωμένοι στο παρόν, να επιστρέφουμε στην παρούσα στιγμή, να έχουμε επίγνωση της εμπειρίας μας από στιγμή σε στιγμή, σε όποιο βαθμό αυτό είναι δυνατό, είναι μια πορεία προς μεγαλύτερη ελευθερία και ευημερία. Στο βιβλίο του, Waking Up, ο Sam Harris γράφει: «Είναι πάντα τώρα. Αυτό μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, αλλά είναι η αλήθεια. Δεν είναι απολύτως αληθές όσον αφορά τη νευρολογία, επειδή το μυαλό μας είναι δομημένο με στρώματα εισροών των οποίων ο χρόνος γνωρίζουμε ότι πρέπει να είναι διαφορετικός. Αλλά είναι αλήθεια ως θέμα συνειδητής εμπειρίας. Η πραγματικότητα της ζωής σας είναι πάντα τώρα. Και το να το συνειδητοποιήσουμε…. είναι λυτρωτικό».

Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να μπορούμε να κοιτάμε το μέλλον. Μέρος της εμπειρίας του προσανατολισμού του εαυτού μας προς το μέλλον δεν είναι μόνο το να μπορούμε να αγκαλιάσουμε την εγγενή μη γνώση και την αβεβαιότητα που εμπεριέχει το αύριο, αλλά παράλληλα να μπορούμε να καθορίζουμε στόχους και να υπάρχει η αίσθηση ότι υπάρχει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για να επιτύχουμε ή να προχωρήσουμε. Διαφορετικά, μπορεί να αισθάνεται κανείς ότι κατά κάποιο τρόπο είναι εγκλωβισμένος στο παρόν β) την ανάγκη να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ της εξερεύνησης, της επούλωσης και της εστίασης στην εσωτερικότητα / εσωτερικό μας κόσμο και στον εξωτερικό κόσμο και να γνωρίζουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τις δομές, τα  κοινωνικά πλαίσια και τις περιστάσεις στις οποίες είμαστε ενσωματωμένοι. Η αυτενέργεια, για παράδειγμα, είναι ταυτόχρονα μια εσωτερική και εξωτερική υπόθεση, το ίδιο και η υγεία, η ασφάλεια και τα περισσότερα άλλα πράγματα στη ζωή.

Η παράκαμψη της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας εξυπηρετεί συγκεκριμένους σκοπούς. Άλλωστε, σε μεγάλο βαθμό, η κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα είναι αυτό που για παράδειγμα και σε μεγάλο βαθμό κρατά φτωχούς εκατομμύρια ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες, για να δώσω ένα κραυγαλέο παράδειγμα. Στο βιβλίο τους Manufacturing Happy Citizens: How the Science and Industry of Happiness Control Our Lives, ο Edgar Cabanas και η Eva Illouz συζητούν πώς εστιάζοντας στην ευτυχία μόνο με εξατομικευμένα μέσα σταματάμε να αναρωτιόμαστε για το πως η κοινωνικό-οικονομική ανισότητα κάνει τους ανθρώπους να υποφέρουν ή πώς επηρεάζουν οι πολιτικές αποφάσεις τη συναισθηματική ευημερία των ανθρώπων. Υποστηρίζουν ότι «αν η ευτυχία έχει γίνει τόσο σημαντική στις νεοφιλελεύθερες κοινωνίες, είναι επειδή έχει αποδειχθεί μια πολύ χρήσιμη ιδέα για την αναζωπύρωση, τη νομιμοποίηση και την εκ νέου θεσμοθέτηση του ατομικισμού με φαινομενικά μη ιδεολογικούς όρους μέσω του ουδέτερου και έγκυρου λόγου της επιστήμης…… Σύμφωνα με αυτούς τους ισχυρισμούς δεν είναι η κοινωνία που χρειάζεται τη μεταρρύθμιση, αλλά τα άτομα που πρέπει να προσαρμοστούν, να αλλάξουν και να βελτιωθούν…»

Φυσικά, δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να πω ότι η ψυχολογική ωρίμανση και η ανάπτυξη της ανθεκτικότητας ή η διαχείριση των τραυμάτων μας δεν είναι συνιστώμενη και απαραίτητη, ειδικά όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, αλλά απλώς το να υποστηρίζει κανείς την πεποίθηση ότι η ρίζα των ανθρώπων προβλημάτων εντοπίζονται μόνο στα ίδια τα άτομα, παρά σε μια κοινωνικοπολιτική και οικονομική πραγματικότητα δεν είναι μόνο ψευδής, αλλά και προβληματική. Όπως πάντα, η θέαση των καταστάσεων και πραγματικοτήτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες επιτρέπει την ανάδειξη μιας ευρύτερης εικόνας. Θεωρώ ότι το να είναι κανείς εκλεκτικός και να εκτιμά τη σοφία και τη γνώση από διαφορετικές πηγές ή ανθρώπους μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο και να επιτρέπει περισσότερη ευελιξία σκέψης..

Τέλος, σήμερα θα τελειώσω αυτήν την ανάρτηση αναφερόμενη σε μερικές βασικές ιδέες και αξίες σε σχέση με τη μοναδική και πολύτιμη ζωή μας που εκφράζουν λίγο ως πολύ αυτά που θεωρώ σημαντικά. Όποιος διαβάζει τις αναρτήσεις μου μάλλον θα τις γνωρίζει ήδη. Συχνά έχω σκεφτεί ότι για να διευκρινίσουμε και να δοκιμάσουμε την ειλικρίνεια των αξιών μας πρέπει να νιώσουμε και να θυμηθούμε αυτό που επιθυμούμε βαθιά όχι μόνο για εμάς, αλλά και για τα παιδιά μας ή για κάποιον που νοιαζόμαστε και ευχόμαστε το καλό, και στη συνέχεια να αναρωτηθούμε: τι θα θέλαμε πραγματικά και τι είδους ιστορίες, μυθολογίες, συστήματα αξιών και κοινωνίες θα προωθούσαν και θα υποστήριζαν αυτό για όλους;

Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν την ελευθερία να διαμορφώνουν τις δικές τους ζωές και να βρίσκουν νόημα και ευτυχία στη μια και μοναδική ζωή που γνωρίζουμε με σιγουριά ότι έχουμε, εστιάζοντας την προσοχή μας στη δημιουργία καλών ζωών στο εδώ και τώρα, ενώ συνάμα υποστηρίζουμε άλλους ανθρώπους να κάνουν το ίδιο. Μπορούμε να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή μας δημιουργώντας το δικό μας νόημα και σκοπό καθώς προχωράμε. Δεν υπάρχει ένας μοναδικός καλός τρόπος ζωής για όλους και θα πρέπει να είμαστε ανεκτικοί στις διαφορετικές προσεγγίσεις της ζωής, εφόσον δεν προκαλούν κακό.  Για να ζήσουμε ικανοποιητικές ζωές χρειαζόμαστε μια αίσθηση θετικής ελευθερίας, η οποία δεν είναι απλώς η απουσία περιορισμού των επιλογών μας και υπονόμευσης των προσπαθειών μας, αλλά η ευκαιρία να δημιουργήσουμε συνειδητά και να επιλέξουμε τους δικούς μας σκοπούς και πράξεις όσο αυτό είναι δυνατό. Θα πρέπει να υποστηρίζουμε την άνθηση της δικής μας ζωής και των άλλων, μια ευρύτερη αίσθηση ευτυχίας και ευημερίας, η οποία δεν εστιάζει μόνο στο να νιώθουμε ικανοποιημένοι τη στιγμή [αν και αυτό είναι επίσης σημαντικό], αλλά που περιγράφει μια αίσθηση ολοκλήρωσης και ικανοποίησης με τη ζωή μας μέσω της αξιοποίησης της ζωής και των δυνατοτήτων μας στο έπακρο και μέσω της δημιουργίας ενός καλύτερου κόσμου. Ο εκδημοκρατισμός και το άνοιγμα της γνώσης στις μάζες θα το υποστήριζε. Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα και να υποστηρίξουμε σε κοινωνικό επίπεδο τη σημασία της υγιούς διασύνδεσης με άλλους ανθρώπους, τους προγόνους και τους απογόνους μας και τον φυσικό κόσμο. Τέλος, υπάρχει η ανάγκη να ξανά συνδεθούμε με συναισθήματα θαυμασμού, δέους και απόλαυσης για τη ζωή με όλο της τον πόνο και τη χαρά, τα ανθρώπινα επιτεύγματα, τη γνώση, τη δημιουργικότητα, την εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας, το θαυματουργικά πολύπλοκο σώμα μας που επιτρέπει τη ζωή, που δεν είναι απλώς ένας σάκος με οστά και όργανα, όπως φαίνεται να πιστεύουν ορισμένοι, την ομορφιά του φυσικού κόσμου και των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, τον πλανήτη μας, το Σύμπαν….