Α Βάτραχοι, ψέματα και παραβιάσεις δικαιωμάτων
Β Αυγά
Γ Τα απτά
Δ Ελληνικοί μύθοι και μια συλλογή γραμματοσήμων
Ευτυχώς η τέχνη, η γραφή και τα σύμβολα μας παρέχουν μέσα να εκφράσουμε εμπειρίες και να διηγηθούμε ιστορίες, και επιπλέον, όσον αφορά στους επιζώντες τραυμάτων και αδικιών, αυτά τα μέσα τους επιτρέπουν να θέσουν όρια, να αυξήσουν την ασφάλεια τους και τελικά να παλέψουν για αποκατάσταση.
Όταν εγκαταστάθηκα στο μικρό νησί που έμελλε να γίνει το σπίτι μου για πολλά χρόνια, μου διηγούνταν μύθους και ιστορίες για αρχαίες Ελληνικές θεότητες, που πρέπει να ομολογήσω ότι συχνά μπορούσαν να γίνουν μισογύνηδες, υπερβολικά σκληροί,, μοχθηροί, ραδιούργοι, εκδικητικοί και δολοφονικοί, και οπωσδήποτε δεν ασπάζονταν την ιδέα του ‘ζήσε και άσε και τον άλλο να ζήσει’ (live and let live). Τουναντίον η κατάχρηση εξουσίας ήταν σε ημερησία διάταξη και μάλλον διασκέδαζαν επεμβαίνοντας στις ζωές των άλλων. Θυμάμαι όταν πρωτοέφθασα στο νησί, η Ασημίνα, μια γυναίκα που είχε γίνει φίλη στις αρχές, μου χάρισε ένα βιβλίο σχετικά με την Ελληνική Μυθολογία στα Αγγλικά προκειμένου να αφομοιώσω πιο εύκολα τους μύθους και τα μηνύματα τους, εφόσον καταρχάς δεν ήμουν ντόπια, και δεύτερον, ήμουν σχετικά άσχετη όσον αφορά στους μύθους αυτούς επειδή είχα λάβει την βασική σχολική εκπαίδευση σε άλλη χώρα.
Ένας τέτοιος μύθος που συχνά έρχεται στο νου μου είναι και ο μύθος της Άρτεμις, της κόρης του Δία και της Λητώς, και δίδυμη αδελφή του Απόλλωνα. Η Άρτεμις ήταν θεά του κυνηγιού, των άγριων ζώων, της γονιμότητας και του τοκετού. Ήταν οπλισμένη με τόξο και βέλη και συχνά απεικονιζόταν με μια ημισέληνο στο κεφάλι της. Διαφέντευε βουνά και δάση και ακαλλιέργητες εκτάσεις όπου περιπλανιόταν με τις νύμφες της κυνηγώντας ζώα. Ήταν θεά με πολλές αντιφάσεις γιατί ενώ προστάτευε και φρόντιζε για την αναπαραγωγή των ζώων ταυτόχρονα τα κυνηγούσε και τα σκότωνε. Παρομοίως ενώ προστάτευε τις γυναίκες κατά τη διάρκεια του τοκετού και ήταν θεά της γονιμότητας και προστάτις των βρεφών, συχνά τα τόξα της τους προκαλούσαν ξαφνικό θάνατο. Μαζί με τον αδελφό της είχαν θανατώσει τα παιδιά της Νιόβης, η οποία ήταν θνητή. Όπως και ο δίδυμος αδελφός της, ο Απόλλωνας, επούλωνε και θεράπευε, μα συνάμα έστελνε σοβαρές ασθένειες, όπως είναι η λέπρα. Η Άρτεμις επίσης προστάτευε την αγνότητα της και τιμωρούσε οποιονδήποτε τολμούσε να προσβάλλει αυτήν ή τις νύμφες της. Λόγου χάρη, ενώ ο Ακταίων είχε βγει για κυνήγι, τυχαία είδε την Άρτεμις και τις νύμφες της να κολυμπούν γυμνές σε μια λίμνη. Οργίστηκε τόσο που τον μεταμόρφωσε σε αρσενικό ελάφι και σαν να μην έφτανε αυτό στη συνέχεια έστειλε τα σκυλιά του να τον κυνηγήσουν. Αυτά τον σκότωσαν μην γνωρίζοντας ότι το ελάφι ήταν ο κύριος τους. Επίσης η Άρτεμις ήταν ιδιαίτερα κτητική και εκδικητική και έδειχνε την οργή της σε όποιον τολμούσε να δείξει ανυπακοή στους κανόνες και τις επιθυμίες της. Ακόμη και ο Αγαμέμνονας, βασιλιάς των Μυκηνών, ένιωσε την οργή της και σύμφωνα με το μύθο η Ιφιγένεια προσφέρθηκε ως θυσία από τον ίδιο τον πατέρα της επειδή τα πλοία του ήταν καθηλωμένα στο λιμάνι για πολύ καιρό. Η Άρτεμις τον είχε τιμωρήσει ακινητοποιώντας τα καράβια που έπλεαν προς την Τροία. Η θεά του κυνηγιού δεν άφηνε τους ανέμους να φυσήξουν επειδή ήταν θυμωμένη με τον Αγαμέμνονα γιατί σύμφωνα με τον μύθο ο Αγαμέμνων είχε σκοτώσει το ιερό ελάφι της. Προκειμένου να φέρει πίσω τους ανέμους, του ζήτησε να θυσιάσει την κόρη του, την Ιφιγένεια. Μια εκδοχή του μύθου λέει ότι ο Αγαμέμνονας θυσίασε την Ιφιγένεια, μια άλλη υποστηρίζει ότι η Άρτεμις, αντάλλαξε το κορίτσι με ένα ελάφι επάνω στο βωμό, την τελευταία στιγμή. Ένας άλλος μύθος λέει ότι μια μέρα ο Ευρυσθέας κάλεσε τον Ηρακλή και τον ρώτησε αν ήταν έτοιμος να αναλάβει τον τρίτο άθλο του. Συγκεκριμένα του ζήτησε να του φέρει ζωντανό το ιερό ελάφι της θεάς Άρτεμης, το οποίο ξεχώριζε από τα άλλα γιατί είχε χρυσά κέρατα και έτρεχε σαν τον άνεμο. Μάλιστα πίστευαν ότι μπορούσε να παρασύρει κάποιον μακριά σε μια παράξενη χώρα από την οποία δεν θα μπορούσε ποτέ να επιστρέψει. Και οι νύμφες της όμως δεν ξέφευγαν από την οργή της όταν έδειχναν ανυπακοή. Μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα και μετά την σκότωσε με το βέλος της επειδή είχε επιτρέψει στο Δία να την αποπλανήσει και στη συνέχεια γέννησε το παιδί του. Τέλος, η Άρτεμις λατρευόταν στις περισσότερες ελληνικές πόλεις ως δευτερεύουσα θεά, αλλά για τους Έλληνες της Μικράς Ασίας ήταν μια επιφανής θεά και λατρευόταν κυρίως ως θεά της γονιμότητας και όχι του κυνηγιού.
Τόνια Αλεξανδρή – Μάρτιος 2015