Μέρος πέμπτο
Μύθοι: όραση
Σήμερα δημοσιεύω δύο ακόμη σχέδια με μυθικά θέματα. Κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής μου με τους αρχαίους μύθους μέσω της ανάγνωσης, της γραφής και της ζωγραφικής εδώ και αρκετό καιρό εξερεύνησα και το θέμα της τύφλωσης και τη λειτουργία της στην ελληνική μυθολογία. Φαίνεται ότι οι ελληνικοί μύθοι χαρακτηρίζονται από πολλές έννοιες και λειτουργίες της τύφλωσης _ από την τύφλωση ως μέσο τιμωρίας και άσκησης εξουσίας μέχρι τον συσχετισμό της τύφλωσης με την μουσική και την προφητεία, ακόμη και την παραφροσύνη. Ο Τειρεσίας είναι ένα πολύ γνωστό παράδειγμα τύφλωσης, σοφίας και προφητικής ενόρασης. Η τύφλωση εμφανίζεται επίσης ως μεταφορά, όπως στην περίπτωση του Οιδίποδα, μιας πολύ γνωστής τυφλής φιγούρας στην ελληνική αρχαία μυθολογία, που έχω απεικονίσει και σ’ ένα από τα σημερινά σχέδια. Η έλλειψη ενόρασης του Οιδίποδα για την πραγματικότητα οδηγεί σε τραγωδία και στην απώλεια της όρασής του. Μετά την αυτό-τύφλωση του ο Οιδίποδας υφίσταται μια εσωτερική αλλαγή. Η απώλεια της όρασής του ανταλλάσσεται με διορατικότητα για την πραγματικότητα, την ζωή και τις σχέσεις του.
Πρόθεσή μου είναι να ολοκληρώσω αυτήν τη σειρά σχεδίων και αναρτήσεων σχετικά με τους αρχαίους μύθους στην επόμενη ανάρτηση, τουλάχιστον προς το παρόν. Εν τω μεταξύ, αγόρασα ένα ενδιαφέρον βιβλίο της Φραντσέσκας Σταυρακοπούλου, η οποία σπούδασε θεολογία στην Οξφόρδη και σήμερα είναι καθηγήτρια της Εβραϊκής Βίβλου και της Αρχαίας Θρησκείας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, συγγραφέας ακαδημαϊκών έργων και προσωπικότητα της τηλεόρασης. Το παρακάτω απόσπασμα σχετικό με την όραση είναι από το πρόσφατο βιβλίο της, God: An Anatomy /Ο Θεός: Μια Ανατομία.
«Σε έναν κόσμο μετά τον Διαφωτισμό, έχουμε συνηθίσει να θέτουμε την αίσθηση της όρασής μας σε ένα πλαίσιο χωρικής και εννοιολογικής απόστασης: αυτό που βλέπουμε είναι είτε κοντά είτε μακριά από εμάς και παραμένει ξεχωριστό από εμάς. Τα μάτια μας έχουν γίνει σωματικές κάμερες, καθιστώντας τους οπτικούς μας φακούς γυάλινους υαλοπίνακες μέσα από τους οποίους βλέπουμε τον «έξω» κόσμο. Αλλά στους αρχαίους πολιτισμούς της νοτιοδυτικής Ασίας (όπως και σε πολλούς άλλους), η όραση δεν ήταν μια απομακρυσμένη, αντικειμενική διαδικασία που λειτουργούσε διακριτά ή ανεξάρτητα από τις άλλες αισθήσεις του σώματος. Αντίθετα, ήταν αντιληπτά ως μια αντανακλαστική, απτική αίσθηση: τα μάτια μπορούσαν να αισθανθούν αυτό που έβλεπαν και να επηρεάσουν ενεργά ή να αγγίξουν αυτό που έβλεπαν. Το να βλέπεις και να σε βλέπουν ήταν σωματικές συναντήσεις, καθιστώντας την οπτική επαφή μια μορφή σωματικής επαφής …» (2021)