Μέρος δεύτερο                                                    Η μετάφραση ολοκληρώθηκε

Αρχική Ανυπακοή βασισμένη σε αρχές και η Γιορτή της Μητέρας….

«Βρείτε χρόνο στη ζωή σας για να ακούσετε τη δική σας φωνή. Μην την αφήσετε να πνιγεί από άλλους. Η φωνή σας είναι δική σας και μόνο δική σας. Μείνετε σε επαφή μαζί της και χρησιμοποιήστε την»  Maria Kennedy Shriver

“Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή , είναι πόνος, είναι γέννα” (από τις χειρόγραφες σημειώσεις της Βάσως Κατράκη)

Το πρώτο μέρος της σημερινής ανάρτησης βασίζεται στο βιβλίο του Todd Kashdan σχετικά με την ανυπακοή που βασίζεται σε αρχές, The Art of Insubordination. Σε αυτό το δεύτερο μέρος επικεντρώνομαι εν συντομία σε μερικούς από τους τρόπους που μπορούν να μας βοηθήσουν να επιφέρουμε προσωπικές και κοινωνικές αλλαγές. Μοιράζομαι επίσης ένα απόσπασμα από ένα κομμάτι που έγραψε ο Todd Kashdan για την Ημέρα της Μητέρας. Το επέλεξα για τον τίτλο του, κι επίσης, επειδή σχετίζεται με τα θέματα του βιβλίου και της σημερινής ανάρτησης όπως: η πνευματική ταπεινοφροσύνη κι η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων με βάση ξεπερασμένες ή μεροληπτικές υποθέσεις, πρακτικές και συμπεριφορές. Τέλος, συνοδεύω αυτήν την ανάρτηση με εικόνες σχετικές με τη μητρότητα από τη Βάσω Κατράκη (1914 – 1988) την κορυφαία Ελληνίδα χαράκτρια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Άρχισε να χαράζει σε ξύλο κατά τη διάρκεια της κατοχής, αργότερα δημιούργησε εικονογραφήσεις βιβλίων και χαρακτικά των καθημερινών σκηνών των ανθρώπων και των τοπίων της πατρίδας της. Στη δεκαετία του ’50 άρχισε να χαράζει σε ψαμμίτη χρησιμοποιώντας μια πρωτότυπη τεχνική που κέρδισε διεθνή αναγνώριση. Οι πίνακες και τα χαρακτικά της καταγράφουν τις έντονες δυσκολίες του ελληνικού λαού κατά τη διάρκεια και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1967 εξορίστηκε σε ένα άγονο νησί, από τη στρατιωτική χούντα την ημέρα που ανέλαβε την εξουσία. Πέρασε εννιάμιση μήνες στο νησί, όπου οι εξόριστοι υπέφεραν από πείνα, δίψα και ξυλοδαρμούς κι αποφυλακίστηκε το 1968 μετά από διεθνείς πιέσεις. Επιστρέφοντας στην τέχνη της αυτόν τον Μάιο συγκινήθηκα, κι επίσης θυμήθηκα ότι δύο κορνιζαρισμένες αφίσες των χαρακτικών της ήταν κρεμασμένες στους τοίχους όλων των χώρων που έζησα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας των είκοσι μου.

A. Παράγοντες που μπορούν να υποστηρίξουν την ανυπακοή βασισμένη σε αξίες και την αλλαγή

Ο Kashdan αναφέρεται σε έρευνες που υποδηλώνουν ότι ένας βασικός παράγοντας που μπορεί να υποκινήσει την αλλαγή είναι η ευέλικτη συνέπεια. Γράφει ότι οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι μπορούν να υποκινήσουν την αλλαγή πιο εύκολα εάν είναι συνεπείς σε αυτό που λένε, χωρίς να είναι υπερβολικά άκαμπτοι. Για παράδειγμα, το 1994 η Δρ. Wendy Wood και οι συνεργάτες της χρησιμοποίησαν ένα στατιστικό εργαλείο για να συνθέσουν 143 πειράματα, που εξέταζαν την ικανότητα των μειονοτήτων να ασκούν επιρροή και βρήκαν ότι το καλύτερο πράγμα που μπορούσαν να κάνουν οι άνθρωποι ήταν να παρουσιάσουν ένα συνεπές μήνυμα, με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, το να είναι κανείς συνεπής δεν αρκεί. Πρέπει επίσης να μεγιστοποιήσουμε τις δυνατότητες επιρροής του μηνύματός μας. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να δουλέψουμε από τα μέσα προς τα έξω, επειδή το κοινό είναι πιο πιθανό να ακούσει το μήνυμά μας εάν μας βλέπει ως μέλος της ομάδας του ή ως κάποιον που μοιράζεται μια κοινή ταυτότητα ή κοινό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη, οι συμμετέχοντες φοιτητές αφιέρωσαν περισσότερο χρόνο στην επεξεργασία ενός μηνύματος και συγκράτησαν περισσότερες πληροφορίες εάν πίστευαν ότι το έγραψαν μειονότητες από τη δική τους ομάδα. Φαίνεται ότι οι μειονότητες έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες επιρροής, εάν διατυπώσουν πώς υπάρχει μια κοινή ταυτότητα μεταξύ αυτών και του κοινού τους. Ο Kashdan γράφει: «Όταν κάποιος σε μια ομάδα σκέφτεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους, οι διαφωνούντες προκαλούν μια σπίθα περιέργειας στην πλειοψηφία. Δύο ερωτήσεις αναδύονται στο μυαλό του κοινού τους: «Γιατί αυτό το άτομο σκέφτεται διαφορετικά από εμάς;» και «Τι πληροφορίες έχει αυτό το άτομο που δεν έχουμε εμείς;» Και παρόλο που βραχυπρόθεσμα, η απόκλιση μπορεί να προκαλέσει ένταση ή σύγκρουση στην ομάδα, μπορεί επίσης να στρέψει την προσοχή σε νέες ιδέες, σε ανεπίλυτα προβλήματα ή σε μια ευρύτερη λίστα επιλογών.

Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να πυροδοτήσουμε την περιέργεια του κοινού μας και όχι τον φόβο του. Αν τρομάξουμε ή αποξενώσουμε τους ανθρώπους, όσο αληθινή ή σπουδαία κι αν είναι μια ιδέα, δεν θα τραβήξει την προσοχή των ανθρώπων. Όταν εξετάζουμε τις παρουσιάσεις μας, είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε το κοινό μας, να του δείχνουμε σεβασμό και να κατανοούμε τους φόβους και τις ανάγκες του. Ο Kashdan παρέχει ένα παράδειγμα για να επιβεβαιώσει αυτό το σημείο. Μας διηγείται την ιστορία του Δρ Ignaz Semmelweis, γνωστός ως πρωτοπόρος των αντισηπτικών διαδικασιών, ο οποίος το 1847, όταν η ιατρική επιστήμη δεν γνώριζε πολλά για τα μικρόβια ασχολήθηκε με το πρόβλημα της επιλόχειας λοίμωξης, τη μάστιγα των μαιευτηρίων σε όλη την Ευρώπη, και υποστήριξε ότι το απλό πλύσιμο των χεριών μπορούσε να αποτρέψει πολλές μαιευτικές επιπλοκές και την αυξημένη θνησιμότητα. Το ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι οι γιατροί το δοκίμασαν και το ποσοστό θνησιμότητας των ασθενών μειώθηκε δραματικά, και μετά το τραγικό ήταν ότι κανείς δεν έδωσε σημασία. Θα περνούσε ένας ακόμη αιώνας προτού το ιατρικό επάγγελμα υιοθετήσει το πλύσιμο των χεριών ως τυπικό πρωτόκολλο. Ο Kashdan γράφει ότι ο Δρ. Semmelweis είχε υποθέσει ότι τα δεδομένα και τα ισχυρά επιχειρήματα ήταν αρκετά για να πείσουν το εσφαλμένο κατεστημένο, αλλά αυτό δεν συνέβη. Προτείνει λοιπόν ότι ως ανυπότακτοι με αξίες, δεν πρέπει να ντροπιάζουμε, να κατηγορούμε ή να ακρωτηριάζουμε τους υποστηρικτές του status quo, αλλά να υιοθετούμε μια συμφιλιωτική προσέγγιση και φιλικό τόνο.

Έναν τρίτο παράγοντα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι η αντικειμενικότητα. Πάντα είμαστε πιο πειστικοί όταν οι ισχυρισμοί που κάνουμε και οι ιδέες που προτείνουμε φαίνονται αντικειμενικές και επαληθεύσιμες. Η συμπερίληψη επιστημονικών και ερευνητικών ευρημάτων και άλλου είδους υποστηρικτικού υλικού στις παρουσιάσεις μας αυξάνει τις πιθανότητές μας να επηρεάσουμε ή να πείσουμε τους άλλους. Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι όταν ένα επιχείρημα φαίνεται αντικειμενικό και βασισμένο σε στοιχεία, τείνουμε να ανοίγουμε το μυαλό μας σε αυτό, αλλά όταν το αντιλαμβανόμαστε ως υποκειμενικό,  είμαστε λιγότερο ανοιχτόμυαλοι. Το τέταρτο πράγμα που συζητά ο Kashdan είναι η ανάγκη οι ανυπότακτοι /ες ή οι διαφωνούντες και διαφωνούσες να προβάλουν τη θαρραλέα αυτοθυσία τους επειδή οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν πόσο τρομακτικό είναι να αμφισβητούν δημόσια το status quo. Τα άτομα που μιλούν ανοιχτά ή προωθούν ιδέες που αμφισβητούν το κατεστημένο είναι πολύ πιθανόν να υποστούν κοινωνικό κόστος και δίωξη λόγω της βαθιάς δέσμευσης που νιώθουν για τον σκοπό τους. Ο Kashdan γράφει: «Η ζωή ενός επαναστάτη μπορεί να είναι πραγματικά χάλια. Αλλά υπάρχει μια θετική πλευρά: όταν προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους ότι οι ιδέες τους έχουν αξία, οι αμφισβητούντες μπορούν να μετατρέψουν προς όφελός τους το ψυχολογικό τίμημα που υποφέρουν και τους κοινωνικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν. … Οι επαναστάτες μπορούν να αλλάξουν τις αντιλήψεις, συμμετέχοντας στη λεγόμενη σηματοδότηση θάρρους, στην οποία οι προσωπικές θυσίες και το κόστος του να ξεχωρίζεις από το πλήθος γίνονται ορατά».

Η στρατολόγηση αξιόπιστων συμμάχων είναι επίσης χρήσιμη όταν προσπαθούμε να αλλάξουμε τον κόσμο ή κάποια μικρή πτυχή του, επειδή χρειαζόμαστε υποστήριξη στις δύσκολες στιγμές. Ο Kashdan γράφει ότι πρέπει να είμαστε διακριτικοί σχετικά με το ποιον επιλέγουμε κι η επιστήμη προτείνει ότι θα ήταν καλύτερα να αναζητήσουμε συμμάχους που μπορούν να ενισχύσουν τις διανοητικές και συναισθηματικές μας ικανότητες, να συνεισφέρουν διορατικότητα και σοφία, να μας βοηθήσουν να λύσουμε προβλήματα και να διευρύνουμε την αίσθηση του εαυτού μας. Μερικοί άνθρωποι μάς αφήνουν φορτισμένους /ες αφού περάσουμε χρόνο μαζί τους κι άλλοι εξαντλούν την ενέργειά μας σε σημείο που, όπως το θέτει ο Kashdan, θέλουμε να κουλουριαστούμε και να αποφύγουμε το ανθρώπινο είδος.  Περαιτέρω γράφει: «Αναζητήστε ανθρώπους που σας συμπληρώνουν. Συνεργάτες που είναι ενδιαφέροντες, προκλητικοί και πηγή φώτισης… Επίσης, αναζητήστε συμμάχους που μπορούν να επεκτείνουν τη συναισθηματική σας εμβέλεια».

Ωστόσο, η αναζήτηση τέτοιου είδους ανθρώπων δεν είναι εύκολη, και μόλις εντοπίσουμε πιθανούς συμμάχους, πρέπει να οικοδομήσουμε ισχυρές, ουσιαστικές σχέσεις μαζί τους, κι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γίνει αυτό, σύμφωνα με τον Kashdan, είναι η από κοινού αντιμετώπιση δυσκολιών / προκλήσεων. Η από κοινού αντιμετώπιση δυσκολιών και το να μοιραζόμαστε επώδυνες στιγμές μαζί μπορεί να μην είναι εύκολο, αλλά το να κάνουμε τον εαυτό μας ευάλωτο απέναντι στους άλλους μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε πιο συνδεδεμένοι και θαρραλέοι. Στο βιβλίο υπάρχουν αναφορές σε μελέτες για τις διαπροσωπικές σχέσεις που επεξεργάστηκαν ο Δρ Michael Argyle και η Dr Monika Henderson προκειμένου να θεμελιώσουν 6 κρίσιμα χαρακτηριστικά της φιλίας. «Οι καλοί φίλοι (1) είναι εκεί όταν οι σύντροφοί τους χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη. (2) προσφέρουν εθελοντική βοήθεια σε περιπτώσεις ανάγκης. (3) υπερασπίζονται τους φίλους σε περίπτωση απουσίας τους· (4) εμπιστεύονται και εκμυστηρεύονται στους φίλους· (5) προσπαθούν να κάνουν τους συνεργάτες / φίλους χαρούμενους με την παρουσία τους, και (6) μοιράζονται θριάμβους και επιτυχίες. Σπάστε αυτούς τους κανόνες και οι φιλίες διαλύονται». Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υπάρχει ισορροπία μεταξύ του κομφορμισμού, του ανήκειν και της μοναδικότητας του καθενός μας. Η διατήρηση αυτής της ισορροπίας δεν είναι μια εφάπαξ προσπάθεια. Αντίθετα, πρέπει να δίνουμε προσοχή στις αλλαγές στην ατομική συμπεριφορά, στους κανόνες της ομάδας και στην επιτυχία ή την αποτυχία της ομάδας. Ο Kashdan γράφει: «Βοηθήστε τους ανθρώπους να αισθάνονται σίγουροι ότι ανήκουν στην ομάδα κι ότι επίσης εκτιμώνται για την έκφραση της μοναδικότητάς τους. ….. Φροντίστε τακτικά και τις δύο αυτές ψυχολογικές ανάγκες και θα πυροδοτήσετε τα κίνητρα των ανθρώπων για μοναδικές συνεισφορές.”

Όταν αμφισβητούμε οποιοδήποτε status quo ή αγωνιζόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αλλαγή, πρέπει επίσης να καλλιεργούμε ψυχολογική ευελιξία και ανθεκτικότητα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει την επαναξιολόγηση των λόγων που διαφωνούμε, την αναγνώριση οποιασδήποτε ενόχλησης και των δυσάρεστων ή δύσκολων συναισθημάτων που τυχόν βιώνουμε, και την συνειδητοποίηση του πως θα επωφεληθούμε από το ψυχικό σθένος. Πρέπει να αναγνωρίσουμε την αγωνία και δυσφορία που προκύπτουν από την αμφισβήτηση της συμβατικής σκέψης, διαφορετικά γινόμαστε πιο αδύναμοι και λιγότερο αποτελεσματικοί. Ο Kashdan προτείνει τρόπους για να γίνει αυτό. Για παράδειγμα, με την επισήμανση των συναισθημάτων γίνεται πιο εύκολη η διαχείριση τους. Όταν τα συναισθήματα γίνονται συνειδητά γίνονται διαχειρίσιμα και μπορούν να μετατραπούν  σε ενέργεια υποστήριξης των στόχων μας. Ο Dan Siegel λέει ότι όταν δώσουμε όνομα στην εμπειρία μας την δαμάζουμε. Επίσης απαιτείται επίγνωση του νοητικού μας περιεχομένου και επαφή με τους μηχανισμούς άμυνας μας (μερικοί μπορεί να είναι χρήσιμοι και άλλοι καταστροφικοί), με άλλα λόγια, τα πράγματα που τείνουμε να κάνουμε για να ξεφύγουμε από δυσάρεστες σκέψεις, συναισθήματα ή αισθήσεις. Τέλος, είναι σημαντική η αξιολόγηση ευκαιριών.

Είναι επίσης σημαντική η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της περιέργειας, επειδή προάγουν τη νοημοσύνη, τη μάθηση και την ανάπτυξη. Μας βοηθούν να αγκαλιάσουμε την πολυπλοκότητα και να αποφεύγουμε την κατηγοριοποίηση των ανθρώπων με άκαμπτους και υπερβολικά απλοποιημένους τρόπους. Προκειμένου να το πετύχουμε αυτό, μπορούμε αρχικά να θέσουμε περισσότερες και καλύτερες ερωτήσεις. Ο Kashdan ισχυρίζεται ότι «Οι πολύ περίεργοι ανάμεσά μας όχι μόνο επιμένουν περισσότερο σε δύσκολες εργασίες, αλλά αποδίδουν καλύτερα και κουράζονται λιγότερο». Επίσης, το να εκτιμούμε την περιέργεια και να είμαστε ανοιχτοί στην αξιολόγηση νέων ιδεών μας προφυλάσσει από το να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε περισσότερα από όσα πραγματικά γνωρίζουμε, κάτι που μπορεί να είναι προβληματικό. Στο βιβλίο γίνεται αναφορά σε έρευνες που έχουν βρει ότι όσο λιγότερα γνωρίζει κάποιος για ένα θέμα, τόσο πιο πιθανό είναι να έχει ισχυρές απόψεις για αυτό. Φαίνεται ότι γινόμαστε πιο κλειστοί όταν διαθέτουμε είτε πάρα πολλές είτε πολύ λίγες γνώσεις, κάτι που μας αφήνει συχνά υπερβολικά σίγουρους για την υπάρχουσα γνώση και μας εμποδίζει να είμαστε ανοιχτοί στην αξιολόγηση νέων  πληροφοριών.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε την ανθρώπινη ψυχολογία μας, η οποία μας καθιστά ευάλωτους στους ισχυρισμούς και τις παραδοχές των αρχών. Οι άνθρωποι τείνουμε να μην είμαστε ανοιχτόμυαλοι από τη φύση μας κι επίσης τείνουμε να είμαστε προσκολλημένοι αυστηρά σε συστήματα πεποιθήσεων,  ειδικά αν τα προωθούν ισχυρές αρχές, επειδή παρέχουν ένα είδος δομής και μιαν αίσθηση ασφάλειας. Ο Kashdan γράφει ότι όταν έρθουμε σε επαφή με μια νέα ή φαινομενικά προκλητική ιδέα, νιώθουμε άγχος, αλλά όπως λέει «πρέπει να νιώθουμε αναστατωμένοι και αβέβαιοι μερικές φορές – έτσι μεγαλώνουμε. Αλλά δεν είναι διασκεδαστικό. Αυτοί που διαρρέουν πληροφορίες  (whistleblowers), οι πολιτικοί ακτιβιστές, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες και άλλοι που τολμούν να «σκεφτούν διαφορετικά» είναι παράγοντες κοινωνικής βελτίωσης». Ισχυρίζεται ότι οι αδιάφοροι  / οι μη περίεργοι ανάμεσά μας είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν απερίσκεπτα το status quo και να θέσουν εκτός ορίων ορισμένες πεποιθήσεις και ομιλητές, που μπορεί να θεωρούν ως ξένους ή διαφωνούντες. Προτείνει ότι μπορούμε πραγματικά να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας στο να ακούμε τους μη κομφορμιστές, εστιάζοντας την προσοχή μας λιγότερο στον αγγελιοφόρο και περισσότερο στην αξία της ίδιας της πληροφορίας. Επίσης συχνά αγανακτούμε με άτομα που λένε την αλήθεια στην εξουσία ή σπάζουν τη σιωπή επειδή μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε οδυνηρά τους δικούς μας περιορισμούς ή φόβους ή έλλειψη θάρρους.

Τέλος, στο βιβλίο προτείνεται ότι για να μεγιστοποιήσουμε τη συλλογική νοημοσύνη μιας κοινωνίας, πρέπει να οικοδομήσουμε μια κουλτούρα που να επιβεβαιώνει αξίες όπως η αυτονομία, η κριτική σκέψη, η ελευθερία σκέψης και η επιθυμία να αναζητήσουμε χρήσιμες πληροφορίες ανεξάρτητα από το πού προέρχονται. Πρέπει επίσης να αυξήσουμε τον συνολικό αριθμό των μη κομφορμιστών ανάμεσά μας επειδή είναι πολύτιμοι συντελεστές της προόδου και της ποιότητας ζωής. Ο Kashdan γράφει ότι εάν εκατομμύρια από εμάς συμμετάσχουμε σε αυτές τις διαδικασίες θα είμαστε σε θέση να οικοδομήσουμε μια ασφαλέστερη, πιο ευημερούσα, πιο δυναμική και πιο αρμονική κοινωνία. Κι ακόμη κι αν δεν επιτύχουμε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, ο αντίκτυπός μας μπορεί να είναι μεγαλύτερος από όσο νομίζουμε. Ο Kashdan γράφει: «Η διαρκής αλλαγή είναι αργή, συχνά αναβλύζει κάτω από την επιφάνεια καθώς οι άλλοι σκέφτονται ότι είπατε ή παρουσιάσατε. Τα ατομικά αποτελέσματα ποικίλλουν και η «φυλή», το φύλο, και τα ορατά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύονται οι εκφράσεις αμφισβήτησης από τους άλλους. Μην περιμένετε να  αρέσετε. Παίξτε το μακροπρόθεσμο  παιχνίδι…  Η mainstream σκέψη εξελίσσεται. Με κάθε πράξη ανυπακοής βάσει αξιών που επικρατεί, πλησιάζουμε πιο κοντά σε έναν καλύτερο κόσμο».

Β. Η Ημέρα της Μητέρας για αυτούς χωρίς μητέρα από τον  Dr. Todd Kashdan

«……….. Ένα μάθημα για τη θλίψη: Μην προσποιείστε ότι έχετε προνομιακή πρόσβαση στις συναισθηματικές αντιδράσεις κάποιου  άλλου, λόγω ενός παρόμοιου γεγονότος στη ζωή τη δική σας…… Έχετε βιώσει και οι δύο τον θάνατο ενός γονέα. Οι μοναδικές παράμετροι των δύσκολων γεγονότων εκλιπαρούν για πνευματική ταπεινοφροσύνη. Έχασα τη μαμά μου σε ηλικία 12 ετών και οι άνθρωποι μου λένε τακτικά πώς είμαι μπερδεμένος εξαιτίας αυτού. Όταν μου πήραν συνέντευξη για μεταπτυχιακές σπουδές το 1998, ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια υπέβαλε ένα καταιγισμό ερωτήσεων για την παιδική μου ηλικία. Μετά από τις δικές μου ειλικρινείς απαντήσεις, απάντησε κάπως έτσι: «Πρέπει να έχεις υποφέρει πολύ… θα έπρεπε κανονικά να είσαι στη φυλακή, τοξικομανής, συγχαρητήρια που έφτασες μέχρι εδώ!» Θυμάμαι τη δική μου διανοητική φλυαρία που δεν κατάφερα ν’ αρθρώσω.

Όχι, δεν υπέφερα πολύ. Βρήκα καταφύγιο στους φίλους, τον αθλητισμό, τη συγγραφή και τις αγαπημένες. Μη με ορίζεις από την απώλεια μου. Μην μου επιβάλλεις την επινοημένη σου αφήγηση. Τι στο διάολο σε κάνει να πιστεύεις ότι η φυλακή ήταν μια πιθανότητα;

Ξέρω ότι οι άνθρωποι συχνά κάνοντας μια εικασία για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και την ιστορία κάποιου έχουν καλές προθέσεις. Οι άνθρωποι έχουν τους λόγους τους που έχουν τόση αυτοπεποίθηση σχετικά με το τι μπορεί να σημαίνουν οι αντιξοότητες για κάποιον άλλο. Να ξέρετε το εξής: η προβολή των δικών σας σκέψεων σε ένα γεγονός δημιουργεί περιττά εμπόδια στην ανθρώπινη επαφή. Αντί να μεταφέρετε μια ψευδαίσθηση γνώσης, προσφέρετε παρουσία…….

Δεν μπορώ να φανταστώ τι νιώθεις. / Δεν έχω ιδέα τι πέρασες, αλλά αν ποτέ θέλεις να μοιραστείς κάτι, οτιδήποτε, είμαι εδώ για σένα. / Δεν ξέρω τι να πω, αλλά να ξέρεις ότι είμαι εδώ για σένα. / Δεν είμαι σίγουρος πώς να βοηθήσω, αλλά θα είμαι εδώ.

Ο δίδυμος αδερφός μου και εγώ μεγαλώσαμε μόνο με τη μητέρα μας. Από ότι μπορώ να θυμηθώ, δεν ένιωσα ποτέ στέρηση μόνο με μια μαμά. Ποτέ δεν ένιωσα ανεπαρκή αριθμό αγκαλιών και φιλιών. Έχω αναμνήσεις από εκείνη που μου διάβαζε, χωρίς να χάνει ούτε μια μέρα. Έχω αναμνήσεις που με έβαζε για ύπνο,  έκανε ερωτήσεις για τους φίλους μου και τα σχέδιά μου για την επόμενη μέρα. Τη θυμάμαι ξαπλωμένη δίπλα μου όταν είχα εφιάλτες. Αλλά (οι αναμνήσεις) είναι αμυδρές και φευγαλέες.

Μετά από μια μακρά περίοδο καρκίνου, η μητέρα μου πέθανε την Ημέρα των Ευχαριστιών το 1987. Είχα μόλις γίνει 13 ετών. Δεν θυμάμαι πολλές λεπτομέρειες κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου. Θυμάμαι ότι με πήγαν στο νοσοκομείο μόνο για να μου πουν ότι η μητέρα μου αρνήθηκε να με δει. Δεν ήθελε οι αναμνήσεις μου να μολυνθούν από το θέαμα και τις μυρωδιές της φθοράς. Βγήκα με τις μύτες των ποδιών από την αίθουσα αναμονής για να κοιτάξω από το μικρό παράθυρο της πόρτας του νοσοκομείου της. Είδα ένα εύθραυστο σώμα, ένα αδύναμο πρόσωπο και το φαλακρό κεφάλι που δεν θα με αγκάλιαζε ποτέ ξανά……..

Μερικές φορές στιγμιότυπα και νοερά βίντεο της παιδικής μου ηλικίας εμφανίζονται κάποια τυχαία απογεύματα μιας Τρίτης. Τα ανακτημένα θραύσματα από την παιδική μου ηλικία προσφέρουν ανυπολόγιστη αξία. Πολλά από αυτά που γνωρίζω για την παιδική μου ηλικία προέρχονται από παρατηρήσεις από δεύτερο χέρι. Προφανώς, ήμουν ένα «αγόρι της μαμάς» και μπορούσε κανείς να με βρει κολλημένο πάνω της σαν σκανταλιάρικο πιθηκάκι  ή ξαπλωμένο στην ποδιά της σημειώνοντας λέξεις στα σημειωματάρια μου. Αυτές οι ιστορίες με ιντριγκάρουν,  αντιπροσωπεύουν ανεκπλήρωτες επιθυμίες για περισσότερες  πληροφορίες. Υποτίθεται ότι η προσωπικότητά μου μοιάζει αρκετά με τη δική της — συναισθηματικά έντονη, εξαιρετικά κοινωνική, ανοιχτή σε νέες εμπειρίες και λαχτάρα για ζωή. Μεγάλωσε μόνη της δίδυμα μωρά από την ηλικία των δύο ετών και μετά. Μου έχουν πει ότι έχω την ίδια ανθεκτικότητα κι αποφασιστικότητα. Όσο μεγαλώνω, τόσο πιο πολύ αναρωτιέμαι πώς μας μεγάλωσε, καθώς δεν θυμάμαι να έχω στερηθεί τίποτα. Για μένα, αυτές οι συγκρίσεις με εμπνέουν και με παρακινούν.

Πάνω από τα 2/3 της ύπαρξής μου, την Ημέρα της Μητέρας, μένω χωρίς μητέρα……

Αλλά νιώθω μιαν αίσθηση βεβαιότητας ότι με αγαπούσε βαθιά. Θα είναι πάντα μια συναισθηματικά έντονη μέρα. Η λύπη δεν μειώνει την ευημερία μου. Η κατάδυση και η εξερεύνηση του πόνου με φέρνει πιο κοντά στα βασικά στοιχεία του ποιος είμαι και στις αποφάσεις σχετικά με το ποιά μονοπάτια να επιλέξω. Σκέφτομαι το μονοπάτι που θα την οδηγούσε να με αγκαλιάσει με περηφάνια και χαρά. Και μετά ξέρω. Εύχομαι το ίδιο επίπεδο συγκίνησης για όλους………»