Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί
Μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος και λίγη τέχνη
Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει μερικά ακόμη σχέδια, δυο ποιήματα, μερικές ιδέες, για να συλλογιστούμε ίσως, που σημείωσα καθώς παρακολουθούσα τις ομιλίες στο Collective Trauma Summit. Και τέλος, κάποια αποσπάσματα σχετικά με την αναγκαιότητα μιας κοινωνίας που έχει γνώση για το τραύμα και τις επιπτώσεις του από το βιβλίο των Gabor και Daniel Mate, The Myth of Normal.
Σχέδια
Φράχτες (ποίημα της Pam Mora)
Στόματα γεμάτα γέλια, / οι τουρίστες έρχονται στο ψηλό ξενοδοχείο / με βαλίτσες γεμάτες δολάρια.
Κάθε πρωί ο αδερφός μου κάνει / τη δροσερή παραλία καινούργια για αυτούς. / Με μια ξύλινη σανίδα λειαίνει / όλα τα ίχνη από πατημασιές.
Κρυφοκοιτάζω μέσα από τον φράχτη με τους κάκτους / και βλέπω τις γυναίκες να αλείφουν λάδι / πιο γλυκό από μέλι στα χέρια και στα πόδια τους / ενώ τα παιδιά τους χοροπηδούν στα κύματα / ή πίνουν ποτά από μακριά καλαμάκια, / λευκό καρύδας, κίτρινο μάνγκο.
Μια φορά η μικρή μου αδερφή / έτρεξε ξυπόλητη στην καυτή άμμο / για να τα γευτεί.
Η μητέρα μου βρυχήθηκε σαν τον ωκεανό, / «Όχι. Όχι. Είναι δική τους η παραλία. / Είναι η παραλία τους.
Σαντιάγκο (ποίημα του David Whyte)
Ο δρόμος φαίνεται, μετά δεν φαίνεται, η πλαγιά του λόφου / κρύβει και μετά αποκαλύπτει τον δρόμο που πρέπει να πάρεις, / ο δρόμος φεύγει μακριά σου σαν να σε εγκαταλείπει / για να περπατήσεις στον αέρα, μετά σε πιάνει, σε κρατάει όρθια, / εκεί που σκέφτηκες ότι θα έπεφτες, / και στο τέλος πάντα ο δρόμος προς τα εμπρός / ο τρόπος που ακολουθούσες, ο τρόπος που σε οδηγούσε / στο μέλλον σου, που σε έφερε σε αυτό το μέρος, / δεν έχει σημασία που μερικές φορές σου πήρε την υπόσχεσή σου, / δεν έχει σημασία που έπρεπε να σου ραγίσει την καρδιά στην πορεία…..
Ιδέες από το Collective Trauma Summit
Όλοι έχουμε γεννηθεί σε έναν τραυματισμένο κόσμο, που δημιουργεί κοινωνικές συμφωνίες, που δημιουργεί κοινωνικές δομές…. Και όλα αυτά έχουν κανονικοποιηθεί [τα θεωρούμε φυσικά]…. μπορεί να μην το γνωρίζουμε ή να έχουμε απλά συμβιβαστεί……..
Όταν μιλάμε για συγχώρεση πρέπει να εξετάζουμε την εξουσία. δεν θέλουμε να ενισχύσουμε την εξουσία ή να στείλουμε το μήνυμα ότι δεν χρειάζεται να ανατρέψουμε συστήματα ή δομές…..
Ρυθμίζουμε το νευρικό σύστημα / τη φυσιολογία ο ένας του άλλου… αν βρισκόμαστε σε κατάσταση απειλής, δεν μπορούμε να είμαστε καλοί ρυθμιστές κανενός…. Συχνά είναι η φυσιολογία μας που οδηγεί, κι όχι οι καλές μας προθέσεις….
[Υπάρχει] ανάγκη για μέσα ενημέρωσης και δημοσιογραφία που έχουν γνώση των ζητημάτων που έχουν σχέση με το τραύμα……. Η δημοσιογραφία που προκαλεί φόβο (fear mongering journalism) αφαιρεί τη φωνή των ανθρώπων… Καθώς φοβόμαστε ο ένας τον άλλον, χάνουμε την υπέροχη ικανότητα της ανθρωπιάς μας.
Όσον αφορά το τραύμα χρειαζόμαστε μια πιο τεκμηριωμένη προσέγγιση των Ειδήσεων. Ως καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης, όλο αυτό το σκοτεινό υλικό μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση κατήφειας και απελπισίας, και μια κοινωνία σε συνεχή κατάσταση μάχης – φυγής (fight – flight)….. Είναι σημαντικό να δοθεί στους δημοσιογράφους χώρος για να αναφέρουν χαρούμενο και θετικό υλικό… να διαδώσουν την νέα γνώση γύρω από το τραύμα….
A Trauma-Conscious Society / Μια κοινωνία που είναι συνειδητοποιημένη όσον αφορά το τραύμα
Ένα θέμα που διατρέχει τις διάφορες συνομιλίες της συνόδου είναι η ανάγκη για μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος. Στο νέο του βιβλίο ο Gabor Mate διερευνά επίσης το πόσο σημαντικό είναι για μια κοινωνία να έχει συνείδηση για ζητήματα που άπτονται του τραύματος. Παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα που αναφέρονται σε πολλά πεδία και περιβάλλοντα που έχουν ευρύ αντίκτυπο στη ζωή μας και όπου αυτή η γνώση (a trauma informed perspective) θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει την ποιότητα της εμπειρίας του καθενός μας. Ο Mate γράφει: «Οι συνέπειες για μια κοινωνία που είναι ενημερωμένη σχετικά με το τραύμα μπορεί να είναι τεράστιες. Δεδομένου ότι το τραύμα είναι η βασική δυναμική που υποβόσκει κάτω από τα τόσα προβλήματα υγείας, αρχικά πρέπει να αναπτύξουμε μάτια και αυτιά για να το εντοπίζουμε».
Αποσπάσματα από το βιβλίο:
«Ένα ιατρικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, για αρχή, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επούλωση και στην πρόληψη του πόνου / της αρρώστιας σε κλίμακα και με τρόπους που αξίζει να οραματιστούμε. Ένα τέτοιο σύστημα θα ανανεώσει τον τρόπο παροχής της υγειονομικής περίθαλψης, ευθυγραμμιζόμενο με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα. Δημοσιεύονται σχεδόν κάθε εβδομάδα σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, αυτά τα ευρήματα, δεν έχουν όμως ακόμη επηρεάσει σημαντικά την επικρατούσα ιατρική σκέψη….. Προς το παρόν υπάρχει ισχυρή αντίσταση στην επίγνωση των ζητημάτων που αφορούν το τραύμα από την πλευρά του ιατρικού επαγγέλματος – αλλά η αντίσταση είναι περισσότερο υποσυνείδητη παρά εσκεμμένη, περισσότερο παθητική παρά ενεργητική. Στις δεκάδες συνεντεύξεις με ιατρούς συναδέλφους που πήρα για αυτό το βιβλίο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων αποφοίτων, σχεδόν κανένας από αυτούς δεν θυμόταν να είχε διδαχτεί για την ενότητα νου-σώματος ή την άφθονα τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ, για παράδειγμα, τραύματος και ψυχικής ασθένειας ή εθισμών — πόσο μάλλον τη σχέση μεταξύ κοινωνικών αντιξοοτήτων και σωματικής ασθένειας. Εμείς οι γιατροί υπερηφανευόμαστε για αυτό που ονομάζουμε πρακτική που βασίζεται σε αποδείξεις, ενώ ταυτόχρονα αγνοούμε τεράστιες ομάδες αποδεικτικών στοιχείων που αμφισβητούν τις κεντρικές αρχές του δόγματός μας.
Μπορούμε στη συνέχεια να φανταστούμε έναν νομικό μηχανισμό ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, που θα μπορούσε να κερδίσει πραγματικά τον τίτλο του «σωφρονιστικού συστήματος»; Ένα τέτοιο σύστημα θα έπρεπε να αφοσιωθεί στη διόρθωση των πραγμάτων με ανθρώπινο τρόπο, κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχουμε τώρα. ….. Παρά το τεκμηριωμένο γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός κρατουμένων διέπραξαν τα εγκλήματά τους λόγω δυναμικών που προέρχονται από σοβαρό παιδικό πόνο, η νομική εκπαίδευση αφήνει τον μέσο δικηγόρο ή δικαστή σε μια ακόμη πιο θλιβερή άγνοια σε ότι αφορά το τραύμα από τους ιατρούς ομολόγους τους. Πιστό στην άλλη συνήθη ονομασία του, ηθικά μιλώντας, το δικό μας σύστημα είναι ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Ένα νομικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα δεν θα υποστήριζε ούτε θα δικαιολογούσε την επιβλαβή συμπεριφορά. Αντίθετα, θα αντικαθιστούσε τα απροκάλυπτα τιμωρητικά μέτρα με προγράμματα που αποσκοπούν στην αποκατάσταση των ανθρώπων και όχι στον παραπέρα τραυματισμό τους.
Ένα εκπαιδευτικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα…… επειδή το τραύμα επηρεάζει την ικανότητα των παιδιών να μαθαίνουν, ένα εκπαιδευτικό σύστημα με πληροφόρηση για το τραύμα θα εκπαίδευε τους δασκάλους να γνωρίζουν καλά την επιστήμη της ανάπτυξης. Η εκπαίδευση σε ένα τέτοιο σύστημα θα ενθάρρυνε μια ατμόσφαιρα όπου η συναισθηματική νοημοσύνη θα εκτιμάται εξίσου με το πνευματικό επίτευγμα. Δεν θα αξιολογούσαμε πλέον τα παιδιά με βάση τους στόχους απόδοσης που εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν και να παρέχουν κοινωνικά και φυλετικά πλεονεκτήματα, αλλά θα παρείχαμε περιβάλλοντα όπου όλοι θα ενθαρρύνονται να ευδοκιμήσουν. «Τα σχολικά προγράμματα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν για να υποστηρίξουν την υγιή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη», γράφει η δασκάλα και σχολική ψυχολόγος Maggie Kline. «Όταν οι μαθητές αισθάνονται ασφαλείς, οι περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σχέση με τη γλώσσα, τη σκέψη και τη λογική ενισχύονται».
Πέρα από το σχολείο, οι πιθανές επιπτώσεις του οράματος του φίλου μου Raffi Cavoukian για μια ολόκληρη κοινωνία που τιμά τις αμετάκλητες ανάγκες των παιδιών είναι τεράστιες κι απλές. Αφήνω σε εσάς, τον αναγνώστη, να φανταστείτε πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν βάζαμε την ευημερία των νέων στην πρώτη γραμμή. Τι θα σήμαινε για την ανατροφή των παιδιών και για την υποστήριξη της ανατροφής των παιδιών, για τη φροντίδα των παιδιών και την εκπαίδευση, για την οικονομία, για το ποια προϊόντα πουλάμε και αγοράζουμε, για ποια τρόφιμα πουλάμε και προετοιμάζουμε, για το κλίμα, για τον πολιτισμό; Τι θα γινόταν αν η πρόθεσή μας, ως γονείς, ως παιδαγωγοί, ως κοινωνία, ήταν να μεγαλώσουμε τα παιδιά που έχουν επαφή με τα συναισθήματά τους, που έχουν την αυθεντική δύναμη να τα εκφράσουν, που σκέφτονται ανεξάρτητα και είναι προετοιμασμένα να ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές τους; Μια υγιής κοινωνία θα προσπαθήσει επίσης να κλείσει το σε μεγάλο βαθμό τεχνητό χάσμα των γενεών που δυσκολεύει τους γονείς να σχετιστούν με τα παιδιά τους και το αντίστροφο. Όπως συζητήθηκε σε προηγούμενη ενότητα για τον προσανατολισμό των παιδιών στους συνομηλίκους, η φυσική ανθρώπινη διάταξη έχει μια ισχυρή κοινοτική διάσταση και η κοινότητα των ενηλίκων προορίζεται να συνεργαστεί για να δημιουργήσει χώρο για την ανάπτυξη των νέων. Αυτό δεν σημαίνει να κυριαρχούμε πάνω στα παιδιά μας, ούτε να υπαγορεύουμε κάθε πτυχή της ζωής τους, μόνο ότι αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τη δημιουργία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος ανάπτυξής τους…».