Trauma & Art

Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί (22/10/2022)

Ζωγραφιές, η διαδικασία της τέχνης, γυναίκες και ελευθερία, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η σημασία της περιέργειας και του να αναρωτιόμαστε, και μερικές φορές του να μην ξέρουμε …….

«Η δύναμη της αμφισβήτησης είναι η βάση όλης της ανθρώπινης προόδου» Ίντιρα Γκάντι

“Δεν γνωρίζω. Κανείς δεν ξέρει σίγουρα. Κι όταν κανείς δεν ξέρει πραγματικά την απάντηση σε κάτι, αυτό ονομάζεται μυστήριο. Ένα μυστήριο είναι κάτι που μπορούμε να αναρωτηθούμε όλοι μαζί». Annaka Harris

«Η Edith Kramer πίστευε ότι τελικά «η τέχνη λέει την αλήθεια» και είναι μια αλήθεια που αξίζει να εξερευνηθεί σε κάθε ξύπνια στιγμή της ζωής κάποιου» Cathy Malchiodi

 

 

1. Το τελευταίο διάστημα έχω ζωγραφίσει αρκετά όπως μπορεί να δει κανείς από τα σχέδια που έχω συμπεριλάβει σε αναρτήσεις. Κι ενώ σκεφτόμουν να γράψω κάτι για τη διαδικασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας για να συνοδεύσω αυτά τα σχέδια, διάβασα μερικές από τις παλιότερες αναρτήσεις μου για την τέχνη και αποφάσισα να δημοσιεύσω μερικά αποσπάσματα παρακάτω:

α) Η καλλιτεχνική διαδικασία, τα προϊόντα και οι ιστορίες / 2013

Η δημιουργία τέχνης είναι μια ψυχοκινητική εμπειρία, που περιλαμβάνει τουλάχιστον την όραση, την αφή και την κίνηση. Επίσης μπορεί να είναι μια (a hands-on-activity) δραστηριότητα όπου χρησιμοποιούμε τα χέρια μας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως σχέδιο, ζωγραφική, άγγιγμα, τακτοποίηση ή επικόλληση υλικού και εικόνων, γλυπτική, κατασκευή και τοποθέτηση, και η οποία παράγει απτά προϊόντα. Αυτά τα προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αντικείμενα στοχασμού, να αποθηκευτούν ως ντοκουμέντα ή να εκτεθούν. Εκτός από τις θεραπευτικές δυνατότητες της διαδικασίας της καλλιτεχνικής δημιουργίας, καθεαυτό, τα ίδια τα προϊόντα γίνονται δοχεία αναμνήσεων / εμπειριών και παίζουν σημαντικό ρόλο βοηθώντας κάποιον να επιτύχει βαθύτερη κατανόηση, να διακρίνει με μεγαλύτερη ευκολία επαναλαμβανόμενα θέματα και μοτίβα και να συνδέσει γεγονότα, και τελικά, συμβάλλουν στην μεταμόρφωση της εμπειρίας και της δημιουργίας νέου νοήματος. Η τέχνη μπορεί επιπλέον να χρησιμοποιηθεί για την ανταλλαγή εμπειριών ή την επικοινωνία πληροφοριών σε άλλους….

Όσον αφορά το τι μπορεί να συμβαίνει στον εγκέφαλό μας, η Lane ισχυρίζεται ότι η δημιουργική διαδικασία αναγκάζει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου να απελευθερώνουν ενδορφίνες και άλλους νευροδιαβιβαστές που επηρεάζουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ανακουφίζοντας τον πόνο και ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά. Αυτό συμβαίνει επειδή «οι ενδορφίνες είναι σαν οπιούχα, που δημιουργούν μια εμπειρία διαστολής (expansion), σύνδεσης και χαλάρωσης…, σε συνδυασμό με αυτές τις φυσιολογικές αλλαγές, η τέχνη μπορεί συχνά να αλλάξει τη στάση / διάθεση των ανθρώπων, τις συναισθηματικές καταστάσεις και την αντίληψη του πόνου» (Lane, 2005, που αναφέρεται στο Phelps, 2012)…

β) Τέχνη: η θεραπευτική και μεταμορφωτική της δυνατότητα / Ιανουάριος 2014

O εσωτερικός κόσμος και ο κόσμος εκεί έξω

Μέσω της δημιουργίας τέχνης μπορούμε να επιστρέψουμε σε προηγούμενα αναπτυξιακά στάδια και να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αναμνήσεις και θαμμένο υλικό με λιγότερο απειλητικό τρόπο, κι επίσης να συνδέσουμε την ασυνείδητη και τη συνειδητή μας εμπειρία. Η ζωγραφική και η ενασχόληση με τη δημιουργική εργασία αποδεικνύεται ένα αποτελεσματικό μέσο για να επιτραπεί η ανάδυση ασυνείδητων και βαθιά θαμμένων στοιχείων / πληροφοριών, επειδή μας δίνει πρόσβαση στο πηγάδι του ασυνείδητου και φέρνει στην επιφάνεια καταπιεσμένα γεγονότα και μνήμες αφαιρώντας ισχυρά χτισμένα εμπόδια και τείχη άρνησης, φόβου και αυτό / λογοκρισίας. Πρακτικά, σημαίνει σύνδεση με εκείνα τα μέρη του εαυτού που περιέχουν τραυματικά περιστατικά ή απλά καταπιεσμένες γνώσεις και πληροφορίες που μπορεί να μην είναι ορατές στη συνειδητή μας επίγνωση. Είναι σαν μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας να επιτρέπεται σε προηγούμενες εμπειρίες, εσωτερικές συγκρούσεις, ιδέες και συναισθήματα να επιπλεύσουν από το ασυνείδητο στην επιφάνεια.

Για παράδειγμα, η αυθόρμητη, μη κατευθυντική καλλιτεχνική δημιουργία διευκολύνει περισσότερο αυτή τη διαδικασία κι επιτρέπει σε κάποιον να δημιουργήσει συνδέσμους, συνειδητά κι ασυνείδητα, μεταξύ των εμπειριών και του χρόνου, και αυτό μπορεί να επιτρέψει την αυθόρμητη ομαδοποίηση εμπειριών, η οποία μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την διορατικότητα. Ο Martin Fischer υποστήριξε ότι «πρέπει να ακούμε το συνειδητό μυαλό μας και πρέπει να ακούμε και το ασυνείδητο μυαλό μας. Και μόνο όταν συνδυάζουμε τα δύο ταυτόχρονα, λαμβάνει χώρα αληθινή μάθηση και ανάπτυξη»…… Η Hagood (2000) επίσης αναφέρει ότι «η καλλιτεχνική διαδικασία βοηθάει στην αποκάλυψη θαμμένων αναμνήσεων» και η Rubin σημειώνει ότι ο Φρόιντ αναγνώρισε ότι ‘οι πιο σημαντικές αποκαλύψεις των ανθρώπων ήταν οι περιγραφές των οπτικών εικόνων» (1987, που αναφέρεται στο Gil, 2006). Επιπλέον, η καλλιτεχνική έκφραση μας βοηθά στην κατανόηση του εσωτερικού κόσμου μας και ακόμη προσφέρει τη δυνατότητα για τη δοκιμή λύσεων και αλλαγών. Μάλιστα, η ζωγράφος και εικαστική θεραπεύτρια, Edith Kramer ,  η οποία εργάστηκε εκτενώς με παιδιά, υποστηρίζει ότι «η τέχνη φέρνει το ασυνείδητο υλικό πιο κοντά στην επιφάνεια» και «παρέχει μια περιοχή συμβολικής εμπειρίας όπου οι αλλαγές μπορούν να δοκιμαστούν»  (Ulman et al., 1977, cited in Gil, 2006)…..

Η Betensky περιγράφει την τέχνη ως μια ‘χέρι – μάτι – σκέψη– συναίσθημα’ ενέργεια, και ως ενοποίηση του εσωτερικού και εξωτερικού  κόσμου μέσω του μυαλού και του σώματος (1973, cited in Smith, 2005). Και η Elinor Ulman ισχυρίζεται ότι «η τέχνη είναι το σημείο συνάντησης του εσωτερικού κόσμου με τον εξωτερικό κόσμο» (cited in Malchiodi, 2007). Η δημιουργία τέχνης λοιπόν μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε περισσότερα για τον εαυτό μας και τον κόσμο, κι επιπλέον, την δυνατότητα να την ενσωματώσουμε (integrate) αυτή τη γνώση. Η Ulman γράφει ‘στην ολοκληρωμένη δημιουργική διαδικασία, η εσωτερική και η εξωτερική πραγματικότητα συγχωνεύονται σε μια νέα ταυτότητα…. (cited in Brookes, 2000).

2. Επίσης, συνεχίζοντας το νήμα από την προηγούμενη ανάρτηση σχετικά με τον σεξισμό και την καταπίεση των ελευθεριών των γυναικών, εξέτασα εν συντομία τις ζωές γυναικών του παρελθόντος και του παρόντος που μπορεί συχνά να μην συνδέουμε με την αποδυνάμωση ή την καταπίεση, όπως οι πρώτες κυρίες, κι ακόμη περισσότερο, γυναίκες που ήταν οι ίδιες αρχηγοί κρατών. Πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν εξαιρέθηκαν από αυτές τις επιρροές, τις δυναμικές και τις ιδιαίτερες κοινωνικές προσδοκίες. Υπήρχε πίεση για συμμόρφωση και προσδοκίες για το τι έπρεπε να είναι και τι έπρεπε να κάνουν ή να λένε. Συχνά ήταν θύματα επιθέσεων μισογυνισμού και πιο πρόσφατα θύματα trolling μέσω των social media (μέσων δικτύωσης). Ένα πιο πρόσφατο ιστορικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας Jacinda Arden και άλλων γυναικών πολιτικών που μάχονται με ένα αυξανόμενο κύμα μισογυνισμού.

Μερικά σχόλια / αποφθέγματα από ορισμένες πρώτες κυρίες και γυναίκες που ήταν αρχηγοί κρατών σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων και τον σεβασμό:

Στις 27 Μαρτίου 1958 η Eleanor Roosevelt παρατήρησε στα Ηνωμένα Έθνη: «Πού αρχίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα; Σε μικρά μέρη, κοντά στο σπίτι – τόσο κοντά και τόσο μικρά που δεν φαίνονται σε κανέναν χάρτη του κόσμου. Ωστόσο, είναι ο κόσμος του κάθε ατόμου. Η γειτονιά στην οποία ζει. το σχολείο ή το κολέγιο που φοιτά· το εργοστάσιο, το αγρόκτημα ή το γραφείο όπου εργάζεται. Αυτά είναι τα μέρη όπου κάθε άνδρας, γυναίκα και παιδί αναζητά ίση δικαιοσύνη, ίσες ευκαιρίες, ίση αξιοπρέπεια χωρίς διακρίσεις. Αν αυτά τα δικαιώματα δεν έχουν νόημα εκεί, δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία πουθενά. Χωρίς συντονισμένη δράση των πολιτών για να υποστηρίξουν κοντά στο σπίτι τους, μάταια θα αναζητούμε πρόοδο στον ευρύτερο κόσμο». Όσον αφορά την ελευθερία και την ισότητα των φύλων, η Betty Ford ισχυρίστηκε ότι «η αναζήτηση της ανθρώπινης ελευθερίας δεν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί χωρίς ελευθερία για τις γυναίκες» και η Michelle Obama ισχυρίστηκε ότι «καμία χώρα δεν μπορεί ποτέ να ανθίσει πραγματικά εάν καταπνίγει τις δυνατότητες των γυναικών της και στερείται την προσφορά των μισών πολιτών της». Η Indira Gandhi είχε πει: «Για να είναι απελευθερωμένη η γυναίκα πρέπει να είναι ελεύθερη να είναι ο εαυτός της, όχι σε ανταγωνισμό με τον άντρα, αλλά στο πλαίσιο της δικής της ικανότητας και της προσωπικότητάς της». Στο ίδιο σημείωμα, η πρώην αρχηγός κράτους στη Δανία, Jóhanna Sigurdardóttir, υποστήριξε ότι «είναι απολύτως επιτακτικό να γίνονται σεβαστά η ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε ανθρώπου, σε όλο τον κόσμο».

3. Καθώς φτάνω στο τέλος αυτής της ανάρτησης, θα κάνω μια τελευταία αναφορά σε έναν από τους ομιλητές στο Collective Trauma Summit σχετικά με τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τον Tristan Harris, έναν ηθικολόγο τεχνολογίας (technology ethicist) που έχει μελετήσει την ηθική της ανθρώπινης πειθούς. Ανέλυσε το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τις ρίζες τους σε τοξικά επιχειρηματικά μοντέλα κι έχουν δημιουργηθεί για να κατευθύνουν την προσοχή των ανθρώπων στα ελαττώματα της κοινωνίας και να πυροδοτούν την πόλωση, καθώς και τα βήματα που θα μπορούσαν να γίνουν προς μια τεχνολογία που βρίσκεται σε επουλωτική / θεραπευτική σχέση με την ανθρωπότητα. Ο Harris εμφανίστηκε στο ντοκιμαντέρ του Netflix The Social Dilemma / Το Κοινωνικό Δίλημμα, στο οποίο ο ίδιος και άλλοι πρώην υπάλληλοι της τεχνολογίας εξηγούν πώς ο σχεδιασμός των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης καλλιεργεί τον εθισμό για να μεγιστοποιήσει το κέρδος και για να χειραγωγεί τις απόψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Η ταινία εξετάζει επίσης την επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία, ιδιαίτερα των εφήβων. Έχει επίσης δώσει μαρτυρία σχετικά με το απόρρητο των δεδομένων και με το πώς οι αλγόριθμοι μπορούν να επηρεάσουν τις επιλογές των ανθρώπων και να αλλάξουν αποτελεσματικά τη γνώμη τους. Ο Harris έχει πει ότι «η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη… έχει γίνει ένας αγώνας δρόμου προς το κάτω μέρος του εγκεφαλικού στελέχους, ποιος μπορεί τελικά να κατέβει χαμηλότερα…»

Ομιλία TED του Tristan Harris στο: https://www.ted.com/talks/tristan_harris_how_a_handful_of_tech_companies_control_billions_of_minds_every_day

4, Τέλος, διάβασα ένα νέο βιβλίο για μικρά παιδιά που μου άρεσε από την Annaka Harris και τον John Rowe με τίτλο: I WONDER / ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ.  Το βιβλίο το βρήκα στον ιστότοπο του Sam Harris, ο οποίος γράφει για το βιβλίο: «Ο σκοπός του I Wonder είναι να διδάξει τα πολύ μικρά παιδιά (και τους γονείς τους) να εκτιμούν το αίσθημα του «δεν γνωρίζω» ως βάση κάθε ανακάλυψης. Σε έναν κόσμο που οδηγείται από ψευδείς βεβαιότητες, δεν μπορώ να σκεφτώ πιο σημαντικό μάθημα για να δώσουμε στην επόμενη γενιά».

Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί

Μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος και λίγη τέχνη

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει μερικά ακόμη σχέδια, δυο ποιήματα, μερικές ιδέες, για να συλλογιστούμε ίσως, που σημείωσα καθώς παρακολουθούσα τις ομιλίες στο Collective Trauma Summit. Και τέλος, κάποια αποσπάσματα σχετικά με την αναγκαιότητα μιας κοινωνίας που έχει γνώση για το τραύμα και τις επιπτώσεις του από το βιβλίο των Gabor και Daniel Mate, The Myth of Normal.

Σχέδια

Φράχτες      (ποίημα της Pam Mora)

Στόματα γεμάτα γέλια, / οι τουρίστες  έρχονται στο ψηλό ξενοδοχείο / με βαλίτσες γεμάτες δολάρια.

Κάθε πρωί ο αδερφός μου κάνει / τη δροσερή παραλία καινούργια για αυτούς. / Με μια ξύλινη σανίδα λειαίνει / όλα τα ίχνη από πατημασιές.

Κρυφοκοιτάζω μέσα από τον φράχτη με τους κάκτους / και βλέπω τις γυναίκες να αλείφουν λάδι / πιο γλυκό από μέλι στα χέρια και στα πόδια τους / ενώ τα παιδιά τους χοροπηδούν στα κύματα / ή πίνουν ποτά από μακριά καλαμάκια, / λευκό καρύδας, κίτρινο μάνγκο.

Μια φορά η μικρή μου αδερφή / έτρεξε ξυπόλητη στην καυτή άμμο / για να τα γευτεί.

Η μητέρα μου βρυχήθηκε σαν τον ωκεανό, / «Όχι. Όχι. Είναι δική τους η παραλία. / Είναι η παραλία τους.

 

Σαντιάγκο  (ποίημα του David Whyte)

Ο δρόμος φαίνεται, μετά δεν φαίνεται, η πλαγιά του λόφου / κρύβει και μετά αποκαλύπτει τον δρόμο που πρέπει να πάρεις, / ο δρόμος φεύγει μακριά σου σαν να σε εγκαταλείπει / για να περπατήσεις στον αέρα, μετά σε πιάνει, σε κρατάει όρθια, / εκεί που σκέφτηκες ότι θα έπεφτες, / και στο τέλος πάντα ο δρόμος προς τα εμπρός / ο τρόπος που ακολουθούσες, ο τρόπος που σε οδηγούσε / στο μέλλον σου, που σε έφερε σε αυτό το μέρος, / δεν έχει σημασία που μερικές φορές σου πήρε την υπόσχεσή σου, / δεν έχει σημασία που έπρεπε να σου ραγίσει την καρδιά στην πορεία…..

Ιδέες από το Collective Trauma Summit

Όλοι έχουμε γεννηθεί σε έναν τραυματισμένο κόσμο, που δημιουργεί κοινωνικές συμφωνίες, που δημιουργεί κοινωνικές δομές…. Και όλα αυτά έχουν κανονικοποιηθεί [τα θεωρούμε φυσικά]…. μπορεί να μην το γνωρίζουμε ή να έχουμε απλά συμβιβαστεί……..

Όταν μιλάμε για συγχώρεση πρέπει να εξετάζουμε την εξουσία. δεν θέλουμε να ενισχύσουμε την εξουσία ή να στείλουμε το μήνυμα ότι δεν χρειάζεται να ανατρέψουμε συστήματα ή δομές…..

Ρυθμίζουμε το νευρικό σύστημα / τη φυσιολογία ο ένας του άλλου… αν βρισκόμαστε σε κατάσταση απειλής, δεν μπορούμε να είμαστε καλοί ρυθμιστές κανενός…. Συχνά είναι η φυσιολογία μας που οδηγεί, κι όχι οι καλές μας προθέσεις….

[Υπάρχει] ανάγκη για μέσα ενημέρωσης και δημοσιογραφία που έχουν γνώση των ζητημάτων που έχουν σχέση με το τραύμα……. Η δημοσιογραφία που προκαλεί φόβο (fear mongering journalism) αφαιρεί τη φωνή των ανθρώπων…  Καθώς φοβόμαστε ο ένας τον άλλον, χάνουμε την υπέροχη ικανότητα της ανθρωπιάς μας.

Όσον αφορά το τραύμα χρειαζόμαστε μια πιο τεκμηριωμένη προσέγγιση των Ειδήσεων. Ως καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης, όλο αυτό το σκοτεινό υλικό μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση κατήφειας και απελπισίας, και μια κοινωνία σε συνεχή κατάσταση μάχης – φυγής (fight – flight)….. Είναι σημαντικό να δοθεί στους δημοσιογράφους χώρος για να αναφέρουν χαρούμενο και θετικό υλικό… να διαδώσουν την νέα γνώση γύρω από το τραύμα….

A Trauma-Conscious Society / Μια κοινωνία που είναι συνειδητοποιημένη όσον αφορά το τραύμα

Ένα θέμα που διατρέχει τις διάφορες συνομιλίες της συνόδου είναι η ανάγκη για μια κοινωνία με συνείδηση του τραύματος. Στο νέο του βιβλίο ο Gabor Mate διερευνά επίσης το πόσο σημαντικό είναι για μια κοινωνία να έχει συνείδηση για ζητήματα που άπτονται του τραύματος. Παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα που αναφέρονται σε πολλά πεδία και περιβάλλοντα που έχουν ευρύ αντίκτυπο στη ζωή μας και όπου αυτή η γνώση (a trauma informed perspective)  θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει την ποιότητα της εμπειρίας του καθενός μας. Ο Mate γράφει: «Οι συνέπειες για μια κοινωνία που είναι ενημερωμένη σχετικά με το τραύμα μπορεί να είναι τεράστιες. Δεδομένου ότι το τραύμα είναι η βασική δυναμική που υποβόσκει κάτω από τα τόσα προβλήματα υγείας, αρχικά πρέπει να αναπτύξουμε μάτια και αυτιά για να το εντοπίζουμε».

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Ένα ιατρικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, για αρχή, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επούλωση και στην πρόληψη του πόνου / της αρρώστιας σε κλίμακα και με τρόπους που αξίζει να οραματιστούμε. Ένα τέτοιο σύστημα θα ανανεώσει τον τρόπο παροχής της υγειονομικής περίθαλψης, ευθυγραμμιζόμενο με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα. Δημοσιεύονται σχεδόν κάθε εβδομάδα σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, αυτά τα ευρήματα, δεν έχουν όμως ακόμη επηρεάσει σημαντικά την επικρατούσα ιατρική σκέψη….. Προς το παρόν υπάρχει ισχυρή αντίσταση στην επίγνωση των ζητημάτων που αφορούν το τραύμα από την πλευρά του ιατρικού επαγγέλματος – αλλά η αντίσταση είναι περισσότερο υποσυνείδητη παρά εσκεμμένη, περισσότερο παθητική παρά ενεργητική. Στις δεκάδες συνεντεύξεις με ιατρούς συναδέλφους που πήρα για αυτό το βιβλίο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων αποφοίτων, σχεδόν κανένας από αυτούς δεν θυμόταν να είχε διδαχτεί για την ενότητα νου-σώματος ή την άφθονα τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ, για παράδειγμα, τραύματος και ψυχικής ασθένειας ή εθισμών — πόσο μάλλον τη σχέση μεταξύ κοινωνικών αντιξοοτήτων και σωματικής ασθένειας. Εμείς οι γιατροί υπερηφανευόμαστε για αυτό που ονομάζουμε πρακτική που βασίζεται σε αποδείξεις, ενώ ταυτόχρονα αγνοούμε τεράστιες ομάδες αποδεικτικών στοιχείων που αμφισβητούν τις κεντρικές αρχές του δόγματός μας.

Μπορούμε στη συνέχεια να φανταστούμε έναν νομικό μηχανισμό ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα, που θα μπορούσε να κερδίσει πραγματικά τον τίτλο του «σωφρονιστικού συστήματος»; Ένα τέτοιο σύστημα θα έπρεπε να αφοσιωθεί στη διόρθωση των πραγμάτων με ανθρώπινο τρόπο, κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχουμε τώρα. ….. Παρά το τεκμηριωμένο γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός κρατουμένων διέπραξαν τα εγκλήματά τους λόγω δυναμικών που προέρχονται από σοβαρό παιδικό πόνο, η νομική εκπαίδευση αφήνει τον μέσο δικηγόρο ή δικαστή σε μια ακόμη πιο θλιβερή άγνοια σε ότι αφορά το τραύμα από τους ιατρούς ομολόγους τους. Πιστό στην άλλη συνήθη ονομασία του, ηθικά μιλώντας, το δικό μας σύστημα είναι ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Ένα νομικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα δεν θα υποστήριζε ούτε θα δικαιολογούσε την επιβλαβή συμπεριφορά. Αντίθετα, θα αντικαθιστούσε τα απροκάλυπτα τιμωρητικά μέτρα με προγράμματα που αποσκοπούν στην αποκατάσταση των ανθρώπων και όχι στον παραπέρα τραυματισμό τους.

Ένα εκπαιδευτικό σύστημα ενημερωμένο σχετικά με το τραύμα…… επειδή το τραύμα επηρεάζει την ικανότητα των παιδιών να μαθαίνουν, ένα εκπαιδευτικό σύστημα με πληροφόρηση για το τραύμα θα εκπαίδευε τους δασκάλους να γνωρίζουν καλά την επιστήμη της ανάπτυξης. Η εκπαίδευση σε ένα τέτοιο σύστημα θα ενθάρρυνε μια ατμόσφαιρα όπου η συναισθηματική νοημοσύνη θα εκτιμάται εξίσου με το πνευματικό επίτευγμα. Δεν θα αξιολογούσαμε πλέον τα παιδιά με βάση τους στόχους απόδοσης που εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν και να παρέχουν κοινωνικά και φυλετικά πλεονεκτήματα, αλλά θα παρείχαμε περιβάλλοντα όπου όλοι θα ενθαρρύνονται να ευδοκιμήσουν. «Τα σχολικά προγράμματα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν για να υποστηρίξουν την υγιή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη», γράφει η δασκάλα και σχολική ψυχολόγος Maggie Kline. «Όταν οι μαθητές αισθάνονται ασφαλείς, οι περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σχέση με τη γλώσσα, τη σκέψη και τη λογική ενισχύονται».

Πέρα από το σχολείο, οι πιθανές επιπτώσεις του οράματος του φίλου μου Raffi Cavoukian για μια ολόκληρη κοινωνία που τιμά τις αμετάκλητες ανάγκες των παιδιών είναι τεράστιες κι απλές. Αφήνω σε εσάς, τον αναγνώστη, να φανταστείτε πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν βάζαμε την ευημερία των νέων στην πρώτη γραμμή. Τι θα σήμαινε για την ανατροφή των παιδιών και για την υποστήριξη της ανατροφής των παιδιών, για τη φροντίδα των παιδιών και την εκπαίδευση, για την οικονομία, για το ποια προϊόντα πουλάμε και αγοράζουμε, για ποια τρόφιμα πουλάμε και προετοιμάζουμε, για το κλίμα, για τον πολιτισμό; Τι θα γινόταν αν η πρόθεσή μας, ως γονείς, ως παιδαγωγοί, ως κοινωνία, ήταν να μεγαλώσουμε τα παιδιά που έχουν επαφή με τα συναισθήματά τους, που έχουν την αυθεντική δύναμη να τα εκφράσουν, που σκέφτονται ανεξάρτητα και είναι προετοιμασμένα να ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές τους; Μια υγιής κοινωνία θα προσπαθήσει επίσης να κλείσει το σε μεγάλο βαθμό τεχνητό χάσμα των γενεών που δυσκολεύει τους γονείς να σχετιστούν με τα παιδιά τους και το αντίστροφο. Όπως συζητήθηκε σε προηγούμενη ενότητα για τον προσανατολισμό των παιδιών στους συνομηλίκους, η φυσική ανθρώπινη διάταξη έχει μια ισχυρή κοινοτική διάσταση και η κοινότητα των ενηλίκων προορίζεται να συνεργαστεί για να δημιουργήσει χώρο για την ανάπτυξη των νέων. Αυτό δεν σημαίνει να κυριαρχούμε πάνω στα παιδιά μας, ούτε να υπαγορεύουμε κάθε πτυχή της ζωής τους, μόνο ότι αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τη δημιουργία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος ανάπτυξής τους…».