Posted on by

Τόποι ΙΙI                                              Η μετάφραση έχει ολοκληρωθεί – 11/10/2024

Τόποι και τραύμα

 «Τόσα πολλά από αυτά που είμαστε, είναι εκεί που ήμασταν». William Langewiesch

A. Αυτό το καλοκαίρι η καταξιωμένη Ιρλανδή συγγραφέας, Έντνα Ο’Μπράιεν, πέθανε σε ηλικία ενενήντα τριών ετών. Την είχα ανακαλύψει σε νεαρή ηλικία όταν και διάβασα μισή ντουζίνα, ίσως και περισσότερα δικά της βιβλία, άλλα έκτοτε δεν είχα διαβάσει τίποτα δικό της. Αυτά τα βιβλία ανήκαν κάπως στα νεανικά μου χρόνια. Η είδηση ​​του θανάτου της με πήγε πίσω σε κείνη την εποχή. Τις ιστορίες των βιβλίων  τις θυμόμουν αμυδρά, αλλά τα θέματα, η ατμόσφαιρα του έργου της και η όμορφη πρόζα της, είχαν παραμείνει στη μνήμη μου. Αποφάσισα να διαβάσω κάτι πιο πρόσφατο κι επέλεξα τα απομνημονεύματά της Country Girl / Κορίτσι από την επαρχία, που δημοσιεύτηκαν το 2012, και το μυθιστόρημά Girl  / Κορίτσι, που δημοσιεύτηκε το 2019 και κυκλοφορεί και στα Ελληνικά.

Το Κορίτσι εμπνέεται από την απαγωγή 276 μαθητριών το 2014 από το Κυβερνητικό Γυμνάσιο Θηλέων στην πόλη Chibok της Νιγηρίας από την ισλαμική τρομοκρατική ομάδα Μπόκο Χαράμ. Περίπου το ένα τρίτο των κοριτσιών εξακολουθούν να αγνοούνται.

Σε ηλικία 88 ετών, η O’ Μπράιεν  διέσχισε ηπείρους και πολιτισμούς για να κάνει έρευνα, να πάρει συνεντεύξεις και να γράψει για τον πόνο και τα βάσανα αυτών των κοριτσιών. Το βιβλίο είναι συμπαγές με μεγάλη οικονομία, αλλά περιέχει και όμορφες περιγραφές της φύσης. Όπως με όλες τις ιστορίες της, η συγγραφέας εστιάζει έντονα στη σωματική δυσφορία των γυναικών, στα συναισθήματα και στην εσωτερική ζωή τους σε πλαίσια σωματικών και ψυχικών περιορισμών, ενώ αποκαλύπτει τις ιδιαίτερες πατριαρχικές και θεοκρατικές δομές που τις κρατούν εκεί. Το βιβλίο είναι επώδυνο στην ανάγνωση. Νιώθει κανείς ότι η λέξη τραύμα έχει εκραγεί. Η O’ Brien μας αποκαλύπτει το τραύμα αυτών των νεαρών κοριτσιών. Για παράδειγμα, η ακριβής περιγραφή της για τον λιθοβολισμό ενός κοριτσιού μέχρι θανάτου μας κάνει να θέλουμε να στρέψουμε το βλέμμα μας αλλού ή να γυρίσουμε σελίδα, αλλά στο τέλος συνεχίζουμε την ανάγνωση και επιτρέπουμε στην αφήγηση να απελευθερώσει την ενσυναίσθησή μας. Για τον αναγνώστη η ανακούφιση έρχεται τόσο με το να επιτρέψει στον εαυτό του να νιώσει τα συναισθήματα όσο και μέσα από τις αναλαμπές ελπίδας που προσφέρει η συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου.

Η Maryam, η κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια αυτής της ιστορίας, είναι μια σύνθεση των κοριτσιών που γνώρισε η O’Brien.

Ξεκινά την αφήγησή της:

«ΗΜΟΥΝ ΚΟΡΙΤΣΙ ΚΑΠΟΤΕ, αλλά όχι πια. μυρίζω. Το αίμα στέγνωσε και κόλλησε παντού πάνω μου, και τα ρούχα μου είναι σχισμένα. Το εσωτερικό μου, ένα τέλμα. Διέσχισα αυτό το δάσος που είδα, εκείνη την πρώτη απαίσια νύχτα, όταν άρπαξαν εμένα και τις φίλες μου από το σχολείο».

Η Maryam εξαναγκάζεται από τους απαγωγείς της να παντρευτεί και να γίνει μητ;έρα, αλλά με κάποιο τρόπο καταφέρνει να δραπετεύσει με την κόρη της και μια φίλη. Αν και οι συνθήκες σε αυτό το αφρικανικό σκηνικό θυμίζουν κόλαση, το θέμα της φυγής των δύο κοριτσιών μας θυμίζει τις δύο φίλες, την Cait και την Baba στο πρώιμο έργο του O’Brien, The Country Girls. Η φίλη της Maryam πεθαίνει στην πορεία, αλλά αυτή και το μωρό καταφέρνουν ενάντια σε όλες τις πιθανότητες να επιστρέψουν, και τελικά, να επανενωθούν με το μόνο επιζών μέλος της πυρηνικής οικογένειάς της, τη μητέρα της. Η Maryam είναι ταυτόχρονα ηρωίδα και ανεπιθύμητη υπενθύμιση του πού ήταν και τι χάθηκε, πηγή ντροπής και αντικείμενο στιγματισμού και προβολών των φόβων και προκαταλήψεων των άλλων. Μια νέα δοκιμασία ξεκινά για τη Maryam, καθώς παλεύει να αποστασιοποιηθεί αρκετά όχι μόνο από τους εξτρεμιστές, αλλά και από τις αρχές και την ευρύτερη οικογένειά της, ώστε να μπορέσει να βρει ξανά τη φωνή της και να συναρμολογήσει την ιστορία της, καθώς και να παραμείνει ζωντανή και να επανενωθεί με το μωρό της που της έχουν πάρει, καθώς το παιδί είναι ανεπιθύμητο και πηγή ντροπής και φόβου για την ευρύτερη οικογένεια και την κοινότητά της.

Το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Έντνα Ο’Μπράιεν, Country Girl, περιλαμβάνει θέματα που σχετίζονται με πρόσωπα, γεγονότα, ιστορία, τόπους, αυτοεξορία και πατρίδα,  το πώς κατοικούν όλα μέσα μας και πώς επαναδιαπραγματεύονται με την πάροδο του χρόνου. Στον πρόλογο γράφει· «Πήρα ένα βιβλίο μαγειρικής από το Ballymaloe House της Κομητείας Κορκ, όπου είχα μείνει μερικές φορές και είχα απολαύσει λιχουδιές όπως σούπα τσουκνίδας, σουφλέ με βρύα καραγενάνης, λεμόνι ποσέ με γεράνι με άρωμα τριαντάφυλλου και κρέμα αμυγδάλου με άρωμα / γεύση φραγκοστάφυλου με μπανόφι για μωρά. Ήταν εκεί που είχα δει για πρώτη φορά και είχα μείνει έκπληκτη από τους πίνακες του Τζακ Γέιτς / Jack Yeats, τις χοντρές παλέτες με πηγμένα μπλε που μου μιλούσαν τότε τόσο βαθιά για την Ιρλανδία όσο και οποιοδήποτε ποίημα ή κομμάτι πεζογραφίας. Αναζήτησα τη συνταγή για το ψωμί με σόδα και έκανα κάτι που δεν είχα κάνει εδώ και τριάντα χρόνια. Έφτιαξα ψωμί. Σπασμένο πιάνο ή όχι, ένιωσα πολύ ζωντανή, καθώς η μυρωδιά του ψωμιού που ψηνόταν γέμιζε τον αέρα. Ήταν μια παλιά μυρωδιά, που γεννούσε πολλές αναμνήσεις, κι έτσι εκείνη την ημέρα του Αυγούστου, στα εβδομήντα οκτώ χρόνια μου, κάθισα να ξεκινήσω τα απομνημονεύματα που ορκίστηκα ότι δεν θα έγραφα ποτέ».

 Αποσπάσματα από το Country Girl της O’Brien:

«Η ιστορία είναι παντού, εισχωρεί στο χώμα, στο υπέδαφος, όπως η βροχή ή το χαλάζι ή το χιόνι ή το αίμα. Ένα σπίτι θυμάται, ένα υπόστεγο θυμάται, ένας λαός θυμάται, η ιστορία διαφέρει με τον αφηγητή».

«…και ήταν λες και οι δύο χώρες να πολεμούσαν, να σπρώχνονταν και να φίλιωναν, μέσα μου, σαν τα δύο μισά του εμπόλεμου εαυτού μου».

«Είχε να κάνει με την επιστροφή, συνεχώς η ανάγκη να γυρίζω πίσω, όπως κάνουν τα ζώα, όπως οι ελέφαντες που διασχίζουν χιλιάδες μίλια για να επιστρέψουν εκεί όπου έζησε ο ψιθυριστής των ελεφάντων. ‘Επιστρέφουμε για τον ψίθυρο’, είπε, την ονειρεμένη συμφιλίωση».

B. Σήμερα έχω επίσης μερικά ακόμη σχέδια εμπνευσμένα από μέρη στην Ελλάδα. Συνοδεύονται από αποσπάσματα των συγγραφέων Lawrence Durrell και Henry Miller και του Έλληνα ποιητή Κώστα Βάρναλη. Σε κάποιο βαθμό, αυτές οι αφηγήσεις είναι τοποθετημένες χρονικά και όλες είναι πολύ προσωπικές, χρωματισμένες από τις εμπειρίες και τις κοσμοθεωρίες των συγγραφέων. Αφορούν τόσο την Ελλάδα, τότε και τώρα, όσο και τους ίδιους τους συγγραφείς.

Από τα Ελληνικά Νησιά του Λόρενς Ντάρελ:

«Ο Πόρος είναι μια μαγευτική σύνθεση, προφανώς σχεδιασμένη από τρελά παιδιά από την Ιαπωνία με τη βοήθεια του Paul Klee και του Raoul Dufy. Ένα παιδικό κουτί από τούβλα που έχει τοποθετηθεί γρήγορα και τέλεια σε έναν μικρό ώμο ακρωτηρίου που συγκρατεί τους ανέμους, εκτείνεται στον μαγικό γαλάζιο ορίζοντα, το μακρύ ποώδες περίγραμμα των λαμπερών χρωμάτων του, όχι στεγνό ακόμα. η υγρασία τρέμει με το σύννεφο-φως πάνω στη βρεγμένη μπογιά των σπιτιών, και το φως που αλλάζει την πλημμυρίζει με τα φτερά των πεταλούδων. Καθώς το λιμάνι στρίβει όλα φαίνονται να κινούνται πάνω σε ένα περιστρεφόμενο πλατό που είναι ελάχιστα μεγαλύτερο από το οργάνιστρο ενός πανηγυριού, και έχεις την ψευδαίσθηση ότι χωρίς να κατεβείς από το πλοίο μπορείς να σκύψεις πάνω από τη ράγα και να παραγγείλεις ένα ούζο. Και αυτή η αίσθηση εγγύτητας αυξάνεται, ώστε να φαίνεται ότι ταξιδεύεις στον κεντρικό δρόμο με τους κατοίκους να περπατούν χαλαρά δίπλα στο πλοίο. Νιώθεις ότι επιτέλους θα βάλουν φιλικά χέρια πάνω στα σχοινιά και σιγά-σιγά θα το ακινητοποιήσουν. Η καλύτερη περιγραφή της εισόδου στον Πόρο είναι αυτή του Henry Miller, ο οποίος αιχμαλώτισε το λιμάνι με αριστοτεχνικό τρόπο στο ελληνικό ταξιδιωτικό βιβλίο του».

Ο Αμερικανός συγγραφέας Henry Miller, στον οποίο αναφέρεται ο Durrell, ταξίδεψε για πέντε ή έξι μήνες στην Ελλάδα το 1939, μερικές φορές με φίλους που είχε κάνει στην Ελλάδα όπως ο Κατσίμπαλης, που είναι ο πραγματικός κολοσσός του Αμαρουσίου, και ο νομπελίστας ποιητής Γεώργιος Σεφέρης. Η παραμονή του στην Ελλάδα αποδείχθηκε μεταμορφωτική γι’ αυτόν και ο ίδιος πίστευε ότι είχε ένα είδος αφύπνισης. Στον επίλογο μιας νεώτερης έκδοσης του Κολοσσού του Αμαρουσίου, που διαβάζω τώρα, ο Ian S. MacNiven γράφει: «Ο Μίλερ φεύγει από την Ελλάδα για την Αμερική στις 28 Δεκεμβρίου. Με τον κόσμο να κατολισθαίνει προς τον πόλεμο, συντάσσει τον Κολοσσό του Αμαρουσίου, έναν παιάνα της διεθνικής, πολύγλωσσης φιλίας, της Ελλάδας, της ειρήνης. Ένα εξιδανικευμένο αλλά αληθινό πορτρέτο της Ελλάδας και του ελληνικού χαρακτήρα. Ανήσυχος, δηλώνοντας ακόμα ότι ο πόλεμος δεν έχει καμία σχέση μαζί του, ο Μίλερ ξεκινά την ετήσια περιοδεία του στις Ηνωμένες Πολιτείες με την ομολογημένη πρόθεση να γράψει έναν παράλληλο πανηγυρικό με την πατρίδα του». Κατά την επιστροφή του στην Αμερική γράφει το The Air-Conditioned Nightmare  / Ο Κλιματιζόμενος Εφιάλτης και τη συνέχεια αυτού, Remember to Remember / Να θυμάσαι να θυμάσαι, δύο χρόνια αργότερα. Εγκαταλείπει την αστική ζωή και μετακομίζει στα νότια του Σαν Φρανσίσκο. Ζει απομονωμένος σε μια καμπίνα με θέα στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου γράφει τη μεγάλη τριλογία του….

Η περιγραφή του Μίλερ για την είσοδο στον Πόρο:

«Αν υπάρχει ένα όνειρο που μου αρέσει πάνω από όλα είναι αυτό της ιστιοπλοΐας στη στεριά. Η είσοδος στον Πόρο δίνει την ψευδαίσθηση του βαθύ ονείρου. Ξαφνικά η στεριά συγκλίνει από όλες τις πλευρές και η βάρκα στριμώχνεται σε ένα στενό πορθμό από τον οποίο φαίνεται να μην υπάρχει έξοδος. Οι άντρες και οι γυναίκες του Πόρου κρέμονται από τα παράθυρα, ακριβώς πάνω από το κεφάλι σου. Αράζεις ακριβώς κάτω από τα φιλικά ρουθούνια τους, σαν να κάθεσαι για ξύρισμα και κούρεμα καθοδόν. …. Το να πλέεις αργά στους δρόμους του Πόρου σημαίνει να ξανακερδίζεις τη χαρά του να περνάς μέσα από το λαιμό της μήτρας. Είναι μια χαρά σχεδόν πολύ βαθιά για να τη θυμόμαστε. Είναι ένα είδος μουδιασμένης απόλαυσης ενός ηλιθίου  που γεννά θρύλους όπως αυτός της γέννησης ενός νησιού από ένα βυθιζόμενο  πλοίο. Το πλοίο, το πέρασμα, τα τείχη, το απαλό κυματιστό τρέμουλο, η πράσινη φιδοειδής καμπύλη της ακτής, τα γένια που κρέμονται πάνω από το τριχωτό της κεφαλής σου από τους κατοίκους που αιωρούνται από πάνω σου, όλα αυτά και η ζωηρή πνοή φιλίας, συμπάθειας, καθοδήγησης, σε τυλίγει και σε βάζει μέσα ώσπου να ανατιναχθείς σαν ένα γεμάτο αστέρι και η καρδιά σου με τα λιωμένα  θρύψαλα της να  σκορπιστεί παντού».

Ο ποιητής Κώστας Βάρναλης έγραψε για την Αίγινα στη δεκαετία του 1920:

«΄Ενα απόγεμα πήρα το βαποράκι στον Περασιά, την περίφημη «Χρυσώ», και πήγα πρώτα στην Αίγινα. Είχα σκοπό, αρχίζοντας από την Αίγινα, να ψάξω γύρω γύρω το Σαρωνικό όσο να εύρω το κατάλληλο μέρος για να κουρνιάσω οριστικά. Ήθελα να είμαι πάντα κοντά στην Αθήνα. Γιατί δεν είχα και πολλήν εμπιστοσύνη στον εαυτό μου. Ήξερα πως εύκολα με πιάνει ο κόρος και η πλήξη. Έπρεπε λοιπόν να μπορώ να παίρνω εύκολα το βαπόρι και να έρχομαι στην πόλη των Θεών, για να μετανιώνω και να φεύγω από την κάμινο του πυρός και της καβαλίνας πίσου στη δροσιά και την ησυχία του πελάου. Στην Αίγινα που πρωτοπήγα, εκεί και έριξα άγκυρα για πάντα. Ο βραδινός περίπατος, που έκανα γιαλό γιαλό από την «κολόνα» ίσαμε τον Αϊ-Βασίλη, μου άρεσε πολύ. Νοίκιασα το απάνου πάτωμα (δυο καμαρούλες) σ’ ένα ήσυχο σπιτάκι και ξαναγύρισα στην Αθήνα για να φέρω τα πράματά μου. Σ’ ένα τραπεζάκι τοποθέτησα μερικά αγαπημένα βιβλία. Κάρφωσα στους τοίχους γύρω γύρω ένα σωρό φωτογραφίες από έργα του Γκρέκο, του Πωτουρίτσιο, του Μποτιτσέλι, του Νταβίντσι, του Μιχαήλ Αγγέλου κ.λ.π., αγορασμένες από το Μουσείο του Λούβρου και την Πινακοθήκη του Βατικανού. Χαράματα σηκωνόμουνα, έσκυβα από το παράθυρο στην αυλή και κοίταγα πέρα τον ουρανό και κάτωθέ μου κληματαριές, αμυγδαλιές, φιστικιές, ένα πηγάδι, μια γίδα με το κουδούνι της, ένα κοπάδι όρνιθες… Κι ύστερα η νοικοκυρά μου έφερνε γάλα και καφέ κι εγώ καθόμουνα στο γράψιμο ευτυχισμένος κι αισιόδοξος ή έφερνα βόλτες μέσα στο δωμάτιο χειρονομώντας ζωηρά, καθώς απάγγελνα τους στίχους, που είχα γράψει, δοκιμάζοντας τον ήχο τους με τ’ αυτί».

«Λίγο πριν το μεσημέρι φάνηκε η Σύρα. Άπλωνε στον ορίζοντα τις θερμόχρωμες κι άδροσες γραμμές της, αντανακλώντας γύρω της την κάψα του ηλίου, που καμιά βλάστηση δεν βρισκόταν να ρουφήξει. Όσο το πλοίο πλησίαζε, τόσο οι πλαγιές των ξερών βράχων δείχνονταν στη μοναδική τους γύμνια, λουσμένες φως ακατανίκητο.»  Μ. Καραγάτσης

Posted on by

Τόποι ΙΙ                                                                                      Η μετάφραση είναι διαθέσιμη

«Δε θυμάμαι το πρώτο αντίκρισμά της. Χωρίς άλλο θα κατέβαινα από μια κορφή, φέρνοντας αγκαλιές λουλούδια. Παιδί ακόμα,  εσκεπτόμουν το ρυθμό του φλοίσβου της. Ξαπλωμένος στην αμμουδιά, εταξίδευα με τα καράβια που περνούσαν. Ένας κόσμος γεννιόταν γύρω μου. Οι αύρες μού άγγιζαν τα μαλλιά. ΄Αστραφτε η μέρα στο πρόσωπό μου και στα χαλίκια. Όλα μου ήταν ευπρόσδεκτα: ο ήλιος, τα λευκά σύννεφα, η μακρινή βοή της. Αλλά η θάλασσα επειδή ήξερε, είχε αρχίσει το τραγούδι της, το τραγούδι της που δεσμεύει και παρηγορεί». Κώστας Καρυωτάκης

Σήμερα δημοσιεύω μερικά ακόμη σχέδια με μελάνι από τόπους στην Ελλάδα που πιθανότατα δεν θα έχω την ευκαιρία να επισκεφτώ ξανά. Εν τω μεταξύ, διαβάζω το βιβλίο του Lawrence Durrell, The Greek Islands / Τα Ελληνικά Νησιά, που εκδόθηκε το 1978.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η πρώτη φορά που διάβασα κάποιο βιβλίο της οικογένειας Durrell  / Ντάρελ ήταν όταν ήμουν μαθήτρια, το 1976. Ένας καθηγητής Αγγλικών είχε προτείνει τα βιβλία Bitter Lemons / Πικρολέμονα του Lawrence Durrell και The Colossus of Maroussi / Ο Κολοσσός του Μαρουσίου του Henry Miller. Ο  Ντάρελ ήταν εκπατρισμένος Βρετανός γεννημένος στην Ινδία, ο οποίος είχε ζήσει πολλά χρόνια στην Ελλάδα πριν εγκατασταθεί στη Γαλλία. Το βιβλίο του Bitter Lemons, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1957, είναι ένα οδοιπορικό που γράφτηκε στα «χρόνια έκτακτης ανάγκης» στην Κύπρο, όταν ο Ντάρελ είχε εγκατασταθεί στο χωριό Bellapaix, όπου είχε αγοράσει κι ανακαίνιζε ένα σπίτι. Δεκαετίες αργότερα, ως ενήλικη κι επισκεπτόμενη την Κύπρο, διάβασα ξανά το βιβλίο.

Ο Ντάρελ ισχυρίζεται ότι το Bitter Lemons / Πικρολέμονα: «[Αυτό] δεν είναι ένα πολιτικό βιβλίο, αλλά απλώς μια κάπως ιμπρεσιονιστική μελέτη των διαθέσεων και της ατμόσφαιρας στην Κύπρο κατά τα ταραγμένα χρόνια 1953-6», Αυτός ο ισχυρισμός έχει επικριθεί ότι περιέχει πολυεπίπεδες αντιφάσεις. Πρώτον, πώς μπορεί ένα έργο που ισχυρίζεται ότι είναι «μελέτη των διαθέσεων και της ατμόσφαιρας της Κύπρου κατά τα ταραγμένα χρόνια 1953-6» να μην είναι πολιτικό βιβλίο, κι επίσης, ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου αναφέρεται άμεσα στην πολιτική κατάσταση στην Κύπρο εκείνα τα χρόνια . Και ίσως θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε τα λάθη του βιβλίου και να το διαβάσουμε ως περιηγητική αφήγηση, αν το βιβλίο δεν γινόταν μια σημαντική λογοτεχνική εκδοχή των γεγονότων στην Κύπρο σε όλο τον κόσμο. Υπήρξαν απαντήσεις στο βιβλίο, τόσο από Ελληνοκύπριους όσο και από Βρετανούς. Η αφήγηση του Ντάρελ για εκείνα τα χρόνια έχει επικριθεί ως μονόπλευρη, κάτι που ίσως ήταν αναμενόμενο αφού ο ίδιος εργαζόταν και ως υπάλληλος στο Γραφείο Πληροφοριών του Δημοσίου, τα τελευταία χρόνια της βρετανικής αποικιοκρατίας στην Κύπρο.

Αλλά ας επιστρέψουμε στο βιβλίο του Lawrence Durrell που διαβάζω αυτό τον καιρό, The Greek Islands / Τα Ελληνικά Νησιά. Δεν είναι τουριστικός οδηγός. Ξεκινώντας μια περιήγηση των νησιών θα ήταν απαραίτητο κανείς να πάρει μαζί του πιο τυπικούς τουριστικούς οδηγούς, όπου εν συντομία εμπεριέχονται οι σημαντικές τοποθεσίες και η πολυεπίπεδη ιστορία των νησιών της Ελλάδας. Σε σχέση με αυτήν την πολύπλοκη και πολυεπίπεδη ιστορία της Ελλάδας, ο Ντάρελ γράφει: «Μια ματιά στη συνοπτική ιστορία του τόπου (Κέρκυρα) δεν θα μειώσει την αίσθηση ότι κάποιος βρίσκεται έξω από τα νερά του, πνιγμένος από πάρα πολλά δεδομένα. Αλλά όσο περνά ο καιρός, καθώς τα ηλιόλουστα ελληνικά πρωινά διαδέχονται το ένα το άλλο, θα βρεις τα πάντα να βυθίζονται στον πάτο του λιμανιού του μυαλού , εκεί για να παίρνουν σχήματα και διαθέσεις που είναι καθαρά ελληνικές και δεν έχουν πλαίσιο ή αναφορά στην ιστορία πουθενά αλλού. Είναι σημαντικό να μην σε νοιάζει πάρα πολύ».

Επίσης, τα όρια μεταξύ ιστορικών γεγονότων και μυθολογίας και η πολυπλοκότητα της σχέσης τους μπορεί να μην είναι πάντα ξεκάθαρη. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως οι ιστορίες σχετικά με τη μυθική γοργόνα, τη Μέδουσα: «…. ένα τεράστιο παλίμψηστο μύθων και παραμυθιών στους οποίους είχαν προσκολληθεί πραγματικοί άνθρωποι, στο οποίο είχαν εμπλακεί πραγματικές φιγούρες. Οι άνθρωποι έγιναν βασιλιάδες και μετά θεοί ακόμη και κατά τη διάρκεια της ζωής τους (ο Καίσαρας, ο Μέγας Αλέξανδρος, για παράδειγμα). Όταν ο Παυσανίας ήρθε στο προσκήνιο  – ήδη ήταν τρομερά αργά  (τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.) – του έδειξαν τον τάφο της κεφαλής της Μέδουσας στο Άργος και τον διαβεβαίωσαν ότι ήταν μια πραγματική βασίλισσα διάσημη για την ομορφιά της. Είχε εναντιωθεί στον Περσέα και… της έκοψε το κεφάλι για να το δείξει στα στρατεύματα. Στην εκδοχή του Απολλόδωρου, ωστόσο, αναστάτωσε την εύθικτη Αθηνά, η οποία οργάνωσε την εκδικητική δολοφονία της από κακία – κι επίσης επειδή ήθελε το ισχυρό, ανατριχιαστικό κεφάλι για τους δικούς της σκοπούς. Ο Περσέας (η Αθηνά ήταν σχεδόν το ίδιο τρυφερή απέναντί ​​του όσο και προς τον Οδυσσέα) επίσης έγδαρε τη Μέδουσα και μπόλιασε το φρικτό λείψανο της τρελής μάσκας στην ασπίδα της Αθηνάς. Αυτή είναι μια διαφορετική ιστορία. Υπάρχουν ακόμη πολλά άλλα επεισόδια ανάμεσα στις διαφορετικές βιογραφίες της Γοργόνας μας…..”

Το βιβλίο του Ντάρελ  είναι πολύ πιο προσωπικό. Είναι περισσότερο ένα λογοτεχνικό κείμενο παρά ένας τουριστικός οδηγός. Ευχαριστεί τις αισθήσεις και περιέχει χιούμορ. Αντικατοπτρίζει επίσης τις αναμνήσεις του συγγραφέα από την Ελλάδα μιας συγκεκριμένης εποχής, τις προσωπικές του προτιμήσεις για μέρη και νησιά, την οπτική του για τη ζωή και τις πολιτικές απόψεις και προκαταλήψεις του, και πιθανώς κάποιες προσχεδιασμένες νοητικές κατασκευές αυτού του τόπου και των ανθρώπων του, και ίσως αποτελεί και μια περιγραφή μιας πραγματικότητας που χρωματίζεται από την αποικιοκρατία . Το βιβλίο εκδόθηκε το 1978 και περιλαμβάνει περιγραφές των ταξιδιών του Ντάρελ στην Ελλάδα σε διάφορες περιόδους, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς έφευγε προς την Αίγυπτο. Ο Ντάρελ γράφει: «… η επιλογή μου ήταν να είμαι όσο το δυνατόν πιο περιεκτικός, αλλά ταυτόχρονα κι εντελώς προσωπικός. Ο σύγχρονος τουρίστας διαθέτει πλούσιους οδηγούς και έργα αναφοράς, ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Η ιδέα δεν ήταν να ανταγωνιστώ σε αυτόν τον τομέα, αλλά απλώς να προσπαθήσω να απαντήσω δύο ερωτήσεις. Τι θα σας χαροποιούσε να ξέρατε όταν ήσασταν επί τόπου; Τι θα σας λυπούσε αν χάνατε την ευκαιρία να δείτε όσο ήσασταν εκεί; Ένας οδηγός, ναι, αλλά πολύ προσωπικός».

Τέλος, είμαι βέβαιη ότι πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο και από τα χρόνια που ο Ντάρελ έζησε και εξερεύνησε την Ελλάδα, και όμως, υπάρχουν πολλά από αυτά που έχει καταγράψει σε αυτό το βιβλίο, που μάλλον είναι ακόμη εδώ για να τα βρει και να τα βιώσει κανείς.

Στην αρχή του βιβλίου ο Ντάρελ γράφει για το φως της Ελλάδας, κάτι για το οποίο έχουν γράψει καλλιτέχνες και ποιητές, και που καλά γνωρίζει όποιος έχει βρεθεί σε αυτόν τον τόπο.

«Δαγκώνοντας σαν νόμισμα τη θάλασσα την ίδια που /  Σου ’δωκε τη λάμψη αυτή το φως αυτό το νόημα που γυρεύεις». Οδυσσέας Ελύτης

Ο Ντάρελ σημείωσε ότι το ερώτημα: «Με ποιον τρόπο διαφέρει η Ελλάδα από την Ιταλία και την Ισπανία;» θα απαντηθεί από μόνο του.  Το φως! Ακούει κανείς τη λέξη παντού, «To Phos / Φως» και μπορεί να αναγνωρίσει τη γενεαλογία του – μεταξύ άλλων παραγώγων είναι η αγγλική μας λέξη «phosphorescent / ‘φωσφορίζων», η οποία συγκαλεί αμέσως τη χορευτική ποιότητα του μαγνησίου του φωτός του ήλιου που φλέγεται σε έναν λευκό τοίχο. στα βάθη του φωτός υπάρχει μαυρίλα, αλλά είναι μια μαυρίλα που σφύζει από βιολετί – ένας μαγνητικός άτονος υπεριώδης παλμός. Αυτό προσδίδει ένα είδος λαμπερού δέρματος λευκού φωτός σε υλικά αντικείμενα, που συνδέει το κοντινό και το μακρινό και λούζει απλά αντικείμενα με ένα είδος ουράνιας λάμψης με απόχρωση πυγολαμπίδας. Είναι ο γυμνός βολβός του ματιού του Θεού, ας πούμε και τυφλώνει κάποιον. Ακόμα και εδώ στην Κέρκυρα, της οποίας το πλούσιο, πυκνό δάσος και η ελεγειακή πρασινάδα έρχονται σε αντίθεση τόσο περίεργα με τη βάναυση άγονη φύση του Αιγαίου…………  ακόμα και εδώ δεν υπάρχει αμφιβολία για το φως. ……. Δεν είναι φυσικά ο πρώτος επισκέπτης που ηλεκτρίστηκε από το ελληνικό φως, που μέθυσε από τη λευκή χορευτική κατάδυση του ήλιου σε μια θάλασσα που ο γαλάζιος ουρανός  χύνεται μέσα της. Περπατάει στη μικρή πόλη της Κέρκυρας εκείνο το πρώτο πρωινό με την αίσθηση ότι το νησί είναι ένα είδος φλεγόμενου γυαλιού».

«Η πρώτη εντύπωση για τη χώρα, από όποια κατεύθυνση κι αν εισέλθει κανείς, είναι λιτή. Απορρίπτει όλες τις ονειροπολήσεις, ακόμα και τις ιστορικές. Είναι ξερή, άγονη, δραματική και παράξενη, σαν ένα τρομερά αποστεωμένο πρόσωπο. αλλά βρίσκεται λουσμένο σε ένα φως όπως το μάτι δεν το έχει δει ποτέ, και με το οποίο χαίρεται σαν να συνειδητοποιεί τώρα για πρώτη φορά το δώρο της όρασης. Αυτό το φως είναι απερίγραπτα ζωηρό αλλά και μαλακό. Αναδεικνύει τις πιο μικρές λεπτομέρειες με μια διαύγεια, μια απαλή διαύγεια που κάνει την καρδιά να χτυπά πιο έντονα και τυλίγει την κοντινότερη θέα σε ένα μεταμορφωτικό πέπλο…»

Ο Ντάρελ θεωρούνταν φιλέλληνας και γνώριζε τη μυθολογία, την ιστορία και την ελληνική γλώσσα.. Στο βιβλίο κάνει αρκετές αναφορές στη γλώσσα.

«Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική / το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου. Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου…» Οδυσσέας Ελύτης

Σχετικά με την ελληνική γλώσσα αναφέρει: «Η γλώσσα είναι επίσης τραγανή και μελωδική, γεμάτη οδοντικά που μοιάζουν με βότσαλα, που της δίνουν μια χαλαρή αίσθηση. Μέσα στο θόρυβο  και στον κρότο της επιβίβασης [όταν φτάνει ένας ταξιδιώτης] ακούει λέξεις που σχεδόν καταλαβαίνει. Ένας ναύτης φωνάζει σε έναν άλλο «Ντομάνι, ντομάνι. αύριο!» Είναι σαν η πέτρα της Ροζέτας να μας παραδίδει τα μυστικά της. Γιατί το «avrio» πρέπει να σημαίνει «αύριο»! Όμορφη λέξη!»

«Αν μπορείτε να μάθετε το ελληνικό αλφάβητο, ξεκινήστε συλλαβίζοντας τις πινακίδες των καταστημάτων που είναι από τα πιο γραφικά διακοσμητικά στο γύρω σκηνικό. Είναι ενδιαφέρον πόσες λέξεις είναι αρχαίας προέλευσης (Βιβλιοπωλείο, Αρτοπωλείο – για παράδειγμα). λέξεις που πρέπει να ήταν γνωστές στον Πλάτωνα ή στον Σωκράτη και που πρέπει να ήταν γραμμένες παντού στην αρχαία αγορά της Αθήνας. Αλλά στην προφορική γλώσσα, τη δημοτική, ο άρτος έχει γίνει ψωμί. Είναι περίεργο ότι αν μάθεις νέα ελληνικά με δάσκαλο, αυτός θα ξεκινήσει με την αρχαία αττική γραμματική. Είναι το πρώτο αξιομνημόνευτο μάθημα της διαχρονικότητας της παλιάς ελληνικής γλώσσας. Αντίθετα, δεν θα μπορούσατε να διδάξετε έναν Έλληνα  Αγγλικά  αν τον ξεκινούσατε με τον Chaucer. Η αττική γραμματική είναι αυτή από την οποία ο Σωκράτης πρέπει να έμαθε γράμματα. Υπάρχει, λοιπόν, κάτι άφθαρτο στα Ελληνικά;»

«Μεταξύ των πιο αξιοσέβαστων λέξεων που υπάρχουν ακόμη θα συναντήσετε λέξεις όπως «άνθρωπος» – σημαίνει «αυτός που κοιτάζει προς τα πάνω». Σε κοινή χρήση είναι επίσης η γη, ο ουρανός και η θάλασσα. Στη συνέχεια, κάπως παράδοξα, πολλές από τις πιο κοινές σύγχρονες λέξεις, αν και φαίνεται ότι δεν έχουν αρχαιοελληνικές ρίζες, αποδεικνύεται μετά από εξέταση ότι προέρχονται από απολύτως νόμιμες αρχαίες ελληνικές πηγές. Το νερό, για παράδειγμα,  έχει την ίδια ρίζα με τη Νηρηίδα – ακόμη και η νύμφη του γλυκού νερού με αυτό το όνομα εξακολουθεί να στοιχειώνει τις πηγές σε απομακρυσμένα μέρη. Ρώτα οποιονδήποτε  χωρικό. Το ψωμί επίσης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη όψων, οτιδήποτε τρώγεται με ψωμί».

Δύο  σχέδια είναι εμπνευσμένα από δύο νησιά των Κυκλάδων, την Πάρο και τη Νάξο.

 

Σε ένα απόσπασμα για τις Κυκλάδες, ο Ντάρελ σημειώνει:

«Οι Κυκλάδες είναι μια γωνιά του χάρτη όπου η λέξη «αποπλάνηση» αρμόζει περισσότερο  από οπουδήποτε αλλού στη γη. Ωστόσο, τόσα πολλά από αυτά (τα νησιά) θα μπορούσαν δίκαια να ονομαστούν απλώς αποστειρωμένοι βράχοι, αλλά στην καρδιά της ελληνικής θάλασσας, όπου οι θεοί τους έχουν σκορπίσει, αυτοί οι ταπεινοί βράχοι λάμπουν σαν πολύτιμοι λίθοι.»…………. Και η παρουσία τόσων διάσημων νησιών τόσο κοντά σου, που περικλείουν απαλά τα όρια του θεατού κόσμου, έχει μια αίσθηση λικνίσματος / εναγκαλισμού – η φαντασία σας αισθάνεται ότι λικνίζεται και λατρεύεται από το παρόν και το παρελθόν. Τα ίδια τα ονόματα των νησιών είναι σαν μελωδία.

Για την Ύδρα γράφει:

«Με τον ήλιο, το νησί ανοίγει σαν ένα σκούρο τριαντάφυλλο και ξεχνάς οποιαδήποτε από αυτές τις μικρές ενοχλήσεις που μπορεί να ταλαιπωρούν έναν ταξιδιώτη σε αυτά τα νερά. Απλά ξαπλωμένος / η στο κατάστρωμα και βλέποντας τα ξάρτια να ταλαντεύονται απαλά στο καθαρό λευκό φως θα σε κάνει να χαρείς που έχεις ζήσει αρκετά για να βιώσεις την εμπειρία της Ύδρας. ”

Posted on by

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ                                         Η μετάφραση είναι διαθέσιμη  29/08/2024

Αφηγηματική θεραπεία

και

Ζωγραφική

«Οι θεραπευτές μπορούν να υπονομεύσουν την ιδέα ότι οι ίδιοι έχουν προνομιακή πρόσβαση στην αλήθεια ενθαρρύνοντας συνεχώς τους συμβουλευόμενους /πελάτες να τους βοηθήσουν στην αναζήτηση κατανόησης». Michael White

«Πιστεύω, όπως και ο Michel Foucault (1980), ότι ένας τομέας γνώσης είναι ένας τομέας εξουσίας και ότι ένας τομέας εξουσίας είναι ένας τομέας γνώσης». Michael White

Αυτό το τρίτο μέρος σχετικά με την αφηγηματική θεραπεία είναι συνέχεια των δύο προηγούμενων αναρτήσεων και εστιάζει σε μερικές ακόμη ιδέες και άρθρα στο βιβλίο του Michael White, Narrative Therapy Classics.

Επίσης  συμπεριλαμβάνω και μερικά πρόσφατα σχέδια με μελάνι από μια νέα σειρά με τίτλο Τόποι.

Όπως ανέφερα και στις προηγούμενες αναρτήσεις, το βιβλίο είναι πλούσιο σε θέματα, αρχές αφηγηματικής θεραπείας, πολιτική ανάλυση, ερωτήσεις και δείγματα συνομιλιών, και μάλλον είναι ένα βιβλίο που χρειάζεται να διαβάσει κανείς περισσότερες από μία φορές. Στο σημερινό άρθρο θα επιχειρήσω να παρουσιάσω εν συντομία μερικές ιδέες και παρεμβάσεις που σχετίζονται με την απώλεια και το πένθος, το τραύμα και την ανάπτυξη δευτερεύουσας αφήγησης / ιστορίας, τις επιφανειακές πνευματικότητες, την ηθική και τη διαφάνεια εντός θεραπευτικών πλαισίων.

Απώλεια και πένθος

Ο White διευκρινίζει ότι δεν παίρνει θέση κατά της χρήσης της μεταφοράς του αποχαιρετισμού, επειδή πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά τα οποία ίσως χρειάζεται κανείς να αποχαιρετήσει.  Οι άνθρωποι συχνά χρειάζεται να πουν αντίο σε αυτό που υπήρξε, σε μια υλική πραγματικότητα και σε ελπίδες, όνειρα και προσδοκίες. Ωστόσο, πιστεύει ότι η διαδικασία του πένθους είναι ταυτόχρονα ένα φαινόμενο «αποχαιρετισμού και χαιρετισμού». Υποστηρίζει επίσης ότι κάθε εμπειρία απώλειας είναι μοναδική, όπως και οι απαιτήσεις για την επεξεργασία της. Επομένως, οι μεταφορές μπορούν να είναι χρήσιμες στο βαθμό που δεν υποβάλλουν τους ανθρώπους σε κανονιστικές προδιαγραφές και στο βαθμό που η έκφραση αυτής της μοναδικότητας αναγνωρίζεται και διευκολύνεται.

Ο White σημειώνει επίσης ότι κατά καιρούς έχει υποτεθεί ότι αυτό το έργο, το οποίο προσανατολίζεται προς στη μεταφορά του ‘saying hullo again’ / « λέμε γεια ξανά», βασίζεται σε μια έννοια πνευματικότητας που είναι έμφυτη ή ανυψωτική [immanent or ascendant] και ότι σχετίζεται με δυνάμεις που είναι μιας άλλης διάστασης. Ωστόσο, δεν είναι αυτό που προτείνει και αυτές οι έννοιες δεν έχουν διαμορφώσει την εξέλιξη της συγκεκριμένης θεραπευτικής διαδικασίας. Εξηγεί ότι η διαδικασία που ορίζεται από τη μεταφορά «λέγοντας και πάλι γεια» βοηθά τα άτομα «στην ανάπτυξη δεξιοτήτων  για την ανάσταση και έκφραση σημαντικών εμπειριών των σχέσεών τους. Αυτές είναι εμπειρίες που έχουν ζήσει αυτά τα άτομα – που αποτελούν μέρος της βιωμένης εμπειρίας τους».

Επιπρόσθετα, ο White συζητά πώς αυτή η μεταφορά παρέχει δυνατότητες δράσης με τη μορφή πρακτικών ανάμνησης  /  re–membering practices, οι οποίες αναφέρονται σε  έναν «ειδικό τύπο ανάμνησης». Παραθέτει τον Myerhoff (1982), ο οποίος ισχυρίζεται ότι ο όρος «Remembering» μπορεί να περιλαμβάνει την εστίαση της προσοχής στην συνάθροιση αυτών που ανήκουν στην ιστορία της ζωής κάποιου, των πρότερων εαυτών του, καθώς και σημαντικών άλλων που είναι μέρος της ιστορία του.  Υπό αυτή την έννοια, «η ενθύμηση ή  επαναμνημόνευση, είναι μια σκόπιμη, σημαντική ενοποίηση, αρκετά διαφορετική από τις παθητικές, συνεχείς αποσπασματικές τρεμοκαίουσες εικόνες και συναισθήματα που συνοδεύουν άλλες δραστηριότητες στην κανονική ροή της συνείδησης» (Myerhoff,  αναφέρεται στον White). Αυτή η έννοια της ενθύμησης  / επαναμνημόνευσης  και η μεταφορά της λέσχης, περιέχουν δυνατότητες για τους ανθρώπους να συμμετάσχουν σε μια αναθεώρηση των μελών της λέσχης της ζωής τους. Αυτή η διαδικασία, προτείνει ο White, «παρέχει στα άτομα την ευκαιρία να έχουν μεγαλύτερο λόγο σχετικά με την θέση [the status] συγκεκριμένων μελών της λέσχης της ζωής τους. Μέσω πρακτικών ενθύμησης, τα άτομα μπορούν να αναστείλουν ή να ανυψώσουν, να ανακαλέσουν ή να δώσουν προνομιακή θέση, και να υποβαθμίσουν ή να αναβαθμίσουν, συγκεκριμένους ανθρώπους στη ζωή τους».

Παιδιά, τραύμα και ανάπτυξη δευτερεύουσας ιστορίας

Στην εργασία του σχετικά με τα παιδιά, το τραύμα και την ανάπτυξη της δευτερεύουσας ιστορίας, ο White τονίζει τη σημασία της ανάπτυξης της δευτερεύουσας ιστορίας ιδιαίτερα όταν εργάζεται με παιδιά, που έχουν υποστεί τραύματα και παραμέληση, επειδή παρέχει μια εναλλακτική περιοχή ταυτότητας όπου μπορούν να σταθούν τα παιδιά όταν αρχίζουν να δίνουν φωνή στις εμπειρίες τους. Γράφει ότι παρέχει στα παιδιά σημαντικό βαθμό ανοσίας στη πιθανότητα επανατραυματισμού που μπορεί να προκύψει από τις θεραπευτικές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν να τα βοηθήσουν να μιλήσουν για τις τραυματικές εμπειρίες τους και τις συνέπειες αυτών.

Διευκρινίζει ότι στη δουλειά του με ανθρώπους που έχουν υποστεί τραύματα και μια σειρά από κακοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών βασανιστηρίων, και για ανθρώπους που αγωνίζονται με τις συνέπειες μιας σειράς κοινωνικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των επιδημιών ασθενειών, δεν επιδιώκει να μετριάσει τις εκφράσεις τους για το τραύμα και τις συνέπειές του, ούτε φοβάται «να ανοίξει /δημιουργήσει χώρο στους ανθρώπους να μιλήσουν για ότι δεν είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν, να εκφράσουν τα ανείπωτα με λόγια». Ωστόσο, τονίζει το θέμα της ασφάλειας και σημειώνει ότι έχει φροντίσει να κάνει ότι είναι δυνατόν ανάλογα με τις αντιλήψεις και τις ικανότητές του για να δημιουργήσει πλαίσια στα οποία «οι άνθρωποι να μπορούν να δώσουν πλήρη φωνή στις τραυματικές εμπειρίες τους με τρόπους που τους επιτρέπουν να αφαιρέσουν τις συνέπειες αυτού του τραύματος από τη μελλοντική τους ζωή» χωρίς να έχουν στο μεταξύ επανατραυματιστεί μέσα στο πλαίσιο παροχής βοήθειας προκειμένου  να αντιμετωπίσουν όσα έχουν βιώσει.

Ο White εξηγεί ότι η γένεση της ανάπτυξης μιας δευτερεύουσας ιστορίας βρίσκεται στις απαντήσεις / αντιδράσεις των παιδιών στο τραύμα το οποίο έχουν υποστεί, επειδή κανένα παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης τραύματος, ανεξάρτητα από τη φύση αυτού του τραύματος. Τα παιδιά, γράφει, αναλαμβάνουν δράση για να ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους στο τραύμα και να μειώσουν την ευαλωτότητα τους σε αυτό, βρίσκοντας τρόπους να τροποποιήσουν τις επιπτώσεις αυτού του τραύματος στη ζωή τους. Ωστόσο, συχνά οι απαντήσεις τους στα τραύματα είναι ανομολόγητες και απαρατήρητες, ή τιμωρούνται και μειώνονται μέσα στο ίδιο το τραυματικό πλαίσιο.

Ο White γράφει: «Αυτές οι αντιδράσεις στο τραύμα και οι συνέπειές του βασίζονται σε πράγματα που τα παιδιά δίνουν αξία, σε αυτά που θεωρούν πολύτιμα στη ζωή τους». Και αυτές οι αποκρίσεις αντικατοπτρίζουν γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με:

“α. την διατήρηση της ζωής σε περιβάλλοντα που απειλούν τη ζωή, β. την εύρεση υποστήριξης σε εχθρικά περιβάλλοντα, γ. την καθιέρωση τομέων ασφάλειας σε επικίνδυνα μέρη, δ. την πίστη στις δυνατότητες για ζωή σε συνθήκες που το αποθαρρύνουν, ε. την ανάπτυξη φροντίδας για τους άλλους σε καταστάσεις που δεν ενθαρρύνουν τέτοιες συμπεριφορές, στ. την εύρεση σύνδεσης και αίσθησης σχέσης με άλλους σε περιβάλλοντα που είναι απομονωτικά, ζ. την άρνηση του τραύματος ζ. την άρνηση αναπαραγωγής του τραύματος στις ζωές των άλλων σε περιβάλλοντα που είναι ενθαρρυντικά αυτής της αναπαραγωγής τραύματος, η. την επούλωση από τις συνέπειες του τραύματος κάτω από συνθήκες που δεν είναι ευνοϊκές για αυτό, θ. την επίτευξη βαθμών αυτό-αποδοχής σε ατμόσφαιρες που υποστηρίζουν την αυτό-απόρριψη, ι. και άλλα.”

Ο White αναλύει πώς η άμεση παρατήρηση της αυθόρμητης αλληλεπίδρασης των παιδιών που έχουν υποστεί τραύματα συχνά παρέχει ενδείξεις σχετικά με τα σημεία εισόδου για την ανάπτυξη δευτερεύουσας ιστορίας. Παρέχει διάφορα παραδείγματα της δουλειάς του με νέους που είχαν περάσει πολλά και δείχνει πώς τους βοήθησε να αναπτύξουν μια δευτερεύουσα ιστορία, η οποία τους παρείχε εναλλακτικές και σχετικά ασφαλείς περιοχές ταυτότητας.

Σε μια περίπτωση, ξεκίνησε τη δουλειά του με τρία αγόρια [που είχαν μεταναστεύσει από τις χώρες καταγωγής τους ως πρόσφυγες και είχαν παραπεμφθεί σε αυτόν λόγω ανησυχιών για την απόσυρσή τους και για τον βαθμό στον οποίο είχαν συνεχίσει να σιωπούν σχετικά με το πολύ σημαντικό τραύμα το οποίο είχαν υποστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από τη μετανάστευση], συμβουλεύοντάς τους για το αν θα ήθελαν να μιλήσουν για το τι θεωρούσαν πολύτιμο και τι σκόπευαν για τη ζωή τους, καθώς και ποιες ικανότητες , γνώσεις και δεξιότητες τους είχαν βοηθήσει να βιώσουν /  ξεπεράσουν το τραύμα που είχαν βιώσει.

Σε μια άλλη περίπτωση, ενώ δούλευε με τρία αδέρφια που είχαν υποστεί κακοποίηση και παραμέληση, παρατήρησε τον μεγαλύτερο αδερφό να ασχολείται με τη φροντίδα των μικρότερων αδελφών του με διάφορους τρόπους. Αυτή η παρατήρηση, γράφει, παρείχε τη βάση για μια θεραπευτική έρευνα στην οποία, μεταξύ άλλων, ενθάρρυνε και τα τρία παιδιά να:

«κατονομάσουν αυτές τις δεξιότητες φροντίδας, να περιγράψουν την τεχνογνωσία που εκφράστηκε σε αυτές τις δεξιότητες. να καθορίσουν τη συμβολή αυτών των δεξιοτήτων στη ζωή των μικρότερων παιδιών, να κάνουν εικασίες σχετικά με το τι μπορεί να καταστήσει εφικτό, η κατοχή αυτών των δεξιοτήτων, στο μέλλον της ζωής του μεγαλύτερου αδελφού, να αναλογιστούν  πάνω στο τι θα μπορούσαν να φανερώσουν αυτές οι δεξιότητες σχετικά με το τι είναι σημαντικό για αυτόν, να ανιχνεύσουν την ιστορία της ανάπτυξης αυτών των δεξιοτήτων στη ζωή του, και, τέλος, να εντοπίσουν πρόσωπα της ιστορίας του που μπορεί να εκτιμούσαν αυτές τις δεξιότητες και που πιθανόν να εμπλέκονται στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων».

Αποδείχτηκε ότι η δασκάλα του από την τρίτη δημοτικού ήταν μια φιγούρα που ενεπλάκη στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων φροντίδας, και αυτή προσκλήθηκε σε κάποιες από τις συναντήσεις τους, ως εξωτερική μάρτυρας. Η δασκάλα του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πλούσια ανάπτυξη μιας δευτερεύουσας ιστορίας της ζωής του νεαρού αγοριού, στην αναγνώριση του τραύματος που είχαν υποστεί αυτός και οι αδερφές του και στην αποκατάσταση και περαιτέρω ανάπτυξη της αίσθησης αυτενέργειας. Αργότερα ο Γουάιτ ρώτησε εάν αυτές οι δεξιότητες έπαιξαν ρόλο στην παροχή μιας βάσης για αυτά τα παιδιά για να ξεπεράσουν τις δύσκολες στιγμές που είχαν βιώσει. Γράφει: Σε αυτό το σημείο, και τα τρία παιδιά ζωήρεψαν καθώς αφηγούνταν το πώς είχαν χρησιμοποιήσει αυτές τις δεξιότητες για να επιβιώσουν από την κακοποίηση και την παραμέληση που είχαν υποστεί».

Επιφανειακές πνευματικότητες και διαφάνεια

Θα συνεχίσω με σύντομες αναφορές σε ένα άλλο θέμα που συζητήθηκε στο τελευταίο κεφάλαιο – συνέντευξη. Όταν ρωτήθηκε για την πνευματικότητα, ο White απάντησε ότι στις ιστορίες των παγκόσμιων πολιτισμών υπήρξαν πολλές διαφορετικές έννοιες της πνευματικότητας, αλλά η πνευματικότητα, σε αυτόν τον δυτικό πολιτισμό, έχει ως επί το πλείστον αποδοθεί ως έμφυτη ή ενυπάρχουσα και ως ανυψωτική / immanent and ascendant or both. Οι μορφές πνευματικότητας ανύψωσης επιτυγχάνονται σε εκείνες τις περιοχές που φαντάζεται κανείς σε κάποιο υψόμετρο πάνω από την καθημερινότητα. Οι έμφυτες ή ενυπάρχουσες μορφές πνευματικότητας επιτυγχάνονται όχι με την τοποθέτηση του εαυτού σε κάποιο επίπεδο πάνω από τη ζωή μας, αλλά με το «να είναι κανείς αληθινά και πλήρως αυτός που πραγματικά είναι», «με το να βρίσκεται σε επαφή με την αληθινή του φύση» με το να είναι πιστός στον θεό του εαυτού του. Σχολιάζει ότι «Μεγάλο μέρος της pop psychology / εκλαϊκευμένης ψυχολογίας βασίζεται σε μια εκδοχή αυτής της έννοιας της έμφυτης πνευματικότητας – να λατρεύει κανείς τον εαυτό του μέσω του να είναι ένα με τη «φύση» του έχοντας μια εμπειρία ψυχής ή του θεϊκού που είναι βαθιά μέσα του και που εκδηλώνεται μέσω της σχέσης κάποιου με έναν θεό που είναι ανυψωμένος».

Ο White σχολιάζει ότι αυτές και άλλες σύγχρονες έννοιες της πνευματικότητας είναι μη υλικής φύσης και άυλες και χωρίζονται από τον υλικό κόσμο, και εκδηλώνονται σε επίπεδα που φαντάζεται κανείς πάνω ή κάτω από την επιφάνεια της ζωής όπως τη βιώνουμε. Προσθέτει ότι παρόλο που βρίσκει μερικές από αυτές τις έννοιες όμορφες κι ενδιαφέρεται να εξερευνήσει τις προτάσεις για τη ζωή ή την ηθική που συνδέονται με αυτές τις έννοιες της πνευματικότητας, στη δουλειά του ενδιαφέρεται για αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί υλικές εκδοχές της πνευματικότητας. αυτό που ο ίδιος ονομάζει πνευματικότητες της επιφάνειας.

Ισχυρίζεται ότι αυτή η έννοια της πνευματικότητας, που έχει να κάνει με την υλική ύπαρξη και το απτό, μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε και να εκτιμήσουμε το ορατό στη ζωή των ανθρώπων. Αυτή η έννοια της πνευματικότητας, εξηγεί, μπορεί να γίνει ορατή στη μορφή των project ταυτότητας των ανθρώπων, στα βήματα που κάνουν οι άνθρωποι στη διαμόρφωση της γνώσης του εαυτού. Είναι μια πνευματικότητα που έχει να κάνει με τις υλικές επιλογές κάποιου με τρόπο που να αποκτά μεγαλύτερη συνείδηση ​​της γνώσης που αφορά την προσωπική του ηθική. Πιστεύει ότι είναι μια μεταμορφωτική πνευματικότητα στο ότι μας βοηθά να εξερευνήσουμε επιλογές προκειμένου να ζήσουμε τη ζωή μας με τρόπους που είναι διαφορετικοί σε σχέση με υποδεικνυόμενους τρόπους ύπαρξης. Έχει να κάνει με την αμφισβήτηση του δεδομένου και έχει να κάνει με την ιεράρχηση της πάλης με τα ηθικά ερωτήματα που σχετίζονται με όλα αυτά.

Όταν ρωτήθηκε πώς οι άνθρωποι αποφασίζουν ποιες από τις διαθέσιμες επιλογές ή δυνατότητες θα έπρεπε να επιλέξουν,  επειδή για να γίνει κάποιος κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη θα μπορούσε να πάει σε άπειρες κατευθύνσεις, ο White μεταξύ άλλων λέει ότι πρόκειται για μια εξερεύνηση με τους ανθρώπους σχετικά με τα πραγματικά αποτελέσματα και τις συνέπειες συγκεκριμένων τρόπων ύπαρξης στις σχέσεις τους με τους άλλους και στη μορφή της ζωής τους γενικότερα. Δημιουργεί επιλογές στους ανθρώπους να διερευνήσουν τις δυνατότητες απεμπλοκής από τις σύγχρονες «πρακτικές αυτοαξιολόγησης που τους κάνουν να μετρούν τη ζωή τους σε κλίμακες  ανάπτυξης και εξέλιξης,  υγείας και φυσικότητας,  εξάρτησης και ανεξαρτησίας, κ.λ.π. Αυτές οι επιλογές μπορούν επίσης να συνιστούν άρνηση συμμετοχής σε εκείνες τις σύγχρονες πράξεις αυτοδιοίκησης που μας κάνουν να ζούμε τη ζωή μας κάτω από τον θόλο της κανονικής κατανομής ή κωδωνοειδής καμπύλης».

Θα ήθελα να κάνω κάποια αναφορά και σε κάποια άλλα θέματα που συζητούνται στο βιβλίο, όπως οι δυναμικές εξουσίας και οι προκαταλήψεις εντός θεραπευτικών [και άλλων] πλαισίων, η ηθική και η διαφάνεια, αλλά αυτό το άρθρο είναι ήδη αρκετά μεγάλο. Επομένως, θα τελειώσω εδώ με ένα σύντομο σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο:

«Ο / Η θεραπευτής/τρια μπορεί να αμφισβητήσει την ιδέα ότι κατέχει μια αντικειμενική και αμερόληπτη περιγραφή της πραγματικότητας και να υπονομεύσει την πιθανότητα οι πελάτες / συμβουλευόμενοι να υπόκεινται στην επιβολή ιδεών, ενθαρρύνοντας τους να κάνουν ερωτήσεις σχετικά με τη συνέντευξη. Ως απόκριση σε αυτό, ο / η θεραπευτής /τρια είναι σε θέση να αποδομήσει κι έτσι να μπορέσει να ενσωματώσει τις απαντήσεις του / της (συμπεριλαμβανομένων των ερωτήσεων, σχολίων, σκέψεων και απόψεων του / της) τοποθετώντας αυτές μέσα στο πλαίσιο των προσωπικών εμπειριών,  προθέσεων και φαντασίας του / της. Αυτό μπορεί να περιγραφεί ως προϋπόθεση «διαφάνειας» στο θεραπευτικό σύστημα και συμβάλλει στη δημιουργία ενός πλαισίου εντός του οποίου τα άτομα είναι πιο ικανά να αποφασίσουν, μόνα τους, πώς θα μπορούσαν να κατανοήσουν τις αποκρίσεις του θεραπευτή».

Τόποι

«Αχ τα μέρη που θα πας».  Dr. Seuss

«Είμαστε περιτριγυρισμένοι από μέρη / τόπους. Περπατάμε πάνω και μέσα σε αυτά. Ζούμε σε τόπους, σχετιζόμαστε με τους άλλους μέσα σε αυτούς, πεθαίνουμε μέσα σε αυτούς. Τίποτα από όσα κάνουμε δεν είναι εκτός τόπου. Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά; Πώς θα μπορούσαμε να μην αναγνωρίσουμε αυτό το πρωταρχικό γεγονός;» Από το βιβλίο The Fate of Place: A Philosophical History του Edward S. Casey

«Το να ταξιδεύεις δεν είναι πάντα όμορφα. Δεν είναι πάντα άνετα. Μερικές φορές πονάει, ραγίζει ακόμα και την καρδιά σου. Αλλά δεν πειράζει. Το ταξίδι σε αλλάζει. θα πρέπει να σε αλλάξει. Αφήνει σημάδια στη μνήμη σου, στη συνείδησή σου, στην καρδιά σου και στο σώμα σου. Παίρνεις κάτι μαζί σου. Ας ελπίσουμε ότι αφήνεις κάτι καλό πίσω σου». Άντονι Μπουρντέν

«Τόσα πολλά από αυτά που είμαστε, είναι εκεί που ήμασταν». William Langewiesche

Οι ανθρώπινες φιγούρες και τα πορτρέτα παίζουν κεντρικό ρόλο στις περισσότερες εικόνες που φτιάχνω, επομένως, για μια αλλαγή, και ενώ ετοιμάζομαι να πιάσω πινέλα ξανά, έφτιαξα σχέδια από μέρη που έχω ζήσει ή έχω επισκεφθεί. Οι εικόνες είναι εμπνευσμένες από φωτογραφίες, δικές μου και άλλων, και πρόχειρα σκίτσα από τόπους, τα οποία βρήκα ανάμεσα στις σελίδες παλιών ταξιδιωτικών ημερολογίων και οδηγών.